________________
શ્રી અધ્યાત્મસાર ગ્રન્થ
[७६५] ये तु दिक्पटदेशीयाः शुद्धद्रव्यतयाऽऽत्मनः ।
शुद्धस्वभावकर्तृत्वं जगुस्तेऽपूर्वबुद्धयः ॥८॥
પૂર્વના છ ક્ષેકમાં (૭૫૮ થી ૭૬૩) આપણે જોઈ ગયા કે શબ્દનયથી આત્મા શુદ્ધસ્વભાવને કર્તા બને છે. કિન્તુ શુદ્ધ સ્વભાવને કર્તા બને છે. કિન્તુ શુદ્ધ નિશ્ચયનયર શુદ્ધ દ્રવ્યાર્થિકનયથી (શુદ્ધ નિશ્ચયનયથી) આત્મા શુદ્ધ સ્વભાવને પણ કર્તા બની શકે નહિ. પણ અહીં દિગમ્બરે કહે છે કે, “આત્મા શુદ્ધ દ્રવ્યાર્થિકનયથી શુદ્ધ સ્વભાવને કતાં છે. ગ્રન્થકાર પરમષિ કહે છે કે તેમનું આ કથન તે સાચે જ તેમની અપૂર્વ બુદ્ધિમત્તાનું ઉઘાડું પ્રદર્શન કરે છે! [७६५] द्रव्यास्तिकस्य प्रकृतिः-शुद्धा सङ्ग्रहगोचरा।।
येनोक्ता सम्मतौ श्रीम-सिद्धसेनदिवाकरः ।।८८॥ છ બ્લેકમાં દિગમ્બરની તે માન્યતાનું ખંડન :
સમ્મતિતર્ક ગ્રન્થમાં ભગવાન સિદ્ધસેન દિવાકર સૂરિ જીએ કહ્યું છે કે સંગ્રહનય દ્રવ્યાસ્તિકનયથી શુદ્ધ પ્રકૃતિ સ્વીકારે છે. અર્થાત્ દ્રવ્યાર્થિયની જે શુદ્ધ પ્રકૃતિ છે તે શુદ્ધ સંગ્રહય છે. [७६६] तन्मते च न कर्तृत्वं, भावानां सर्वदान्वयात् ।
શૂટઃ વિBત્યાતિમા સફિત્વમશ્રિતઃ ૮
હવે તે શુદ્ધ નિશ્ચયનયસ્વરૂપ સંગ્રહનયના મતે તે આત્મા સદૈવ શુદ્ધ સ્વભાવ જ કહ્યો છે, કેમકે આત્મા
