________________
શ્રી અધ્યાત્મસાર ગ્રન્થ
કોઈ તેને મૂત્ત કહે છે તો કોઈ તેને અમૂર્ત કહે છે આ બધી ચિત્ર વિચિત્ર ઉપાધિ પણ પ્રસ્તુત અધિકારના ૭૧મા (ક્રમાંક ૫૬૫) શ્લાકમાં કહેલા ચાર હેતુઓને કારણે બુદ્ધિમાનાને માટે તદ્ન નિરંક છે. સઘળા ય ભવકારણને હેય માને જ છે પછી તેની મૂતાદિ અંગેની વિશેષ વાતામાં ઊતરવાનુ પ્રયેાજન શું છે ? એટલે જેમ મુક્ત, બુદ્ધ વગેરે રૂપે તે તે દેવતાની વિશેષ ચિન્તા નિરર્થક છે તેમ ભવકારણની પણ વિશેષ ચિન્તા નિરક છે.
૩૩૧
[૬૮] તતોડફ્યાનપ્રયાસોય ચત્તમેનિપળમ્ ।
सामान्यमनुमानस्य यतश्च विषयो मतः ॥७४॥ એટલે ( કાલાતીત કહે છે કે) તે તે દાર્શનિકોને દેવતાવિશેષ ( બુદ્ધ, અન્ વગેરે) નુ દેવ તરીકે નિરૂપણુ કરવાના પ્રયાસ અસ્થાને છે. દેવતા તે અતીન્દ્રિય વસ્તુ છે. તેનુ તે અનુમાન થઈ શકે. અને ‘ જે અશ્વ માન્ હાય તે ઈશ્વર કહેવાય ’ એવું ઈશ્વર સામાન્યનું જ અનુમાન થાય. ઈશ્વર વિશેષનુ નહિ, ધૂમથી વહ્નિ સામાન્યનું જ્ઞાન (અનુમાન) થાય. તેના વિશેષજ્ઞાન માટે તેા વહ્નિનું પ્રત્યક્ષ જ્ઞાન જ જરૂરી બને.
[५६९] सङ्क्षिप्तरूचिजिज्ञ सोर्विशेषानवलम्बनम् । चारिसञ्जीवनीचार - ज्ञातादत्रोपयुज्यते ||७५ || આમ સંક્ષિપ્તરુચિથી ઈશ્વર તત્વને જાણવાની ઈચ્છાવાળા મુમુક્ષુ દેવિવશેષનુ અવલંબન ન કરે અને દેવ
