________________
ગ સ્વરૂપ
૩૩૩
સામાન્યની-સર્વજ્ઞ તરીકે સેવા કરે છે તે પણ દેવવિશેષનું અનવલમ્બન, ચારિસંજીવનીચારના દષ્ટાન્તથી ઉપયોગી બની, જાય છે.
જેમ બળદ બની ગયેલા પતિને બધી ઔષધિ ખવડાવી. તે તેમાં જરૂરી ઔષધિ પણ આવી ગઈ અને તેથી પતિ બળદ મટીને પાછા પુરુષ થઈ ગયે. એ જ રીતે દેવ સામાન્યની સર્વજ્ઞ તરીકે પૂજા કરતા યેગી ભલે અમુક મુખ્ય. સર્વજ્ઞનું (વીતરાગ સર્વજ્ઞનું) અવલંબન ન લે તે પણ પરમ્પરાથી તે તે અવલંબન તેમને પ્રાપ્ત થઈ જ જાય છે તેથી તે દેવવિશેષનું અનાવલમ્બન પણ અંતે તે ઉપગી જ બને છે. [५७०] जिज्ञासाऽपि सतां न्याय्या, यत्परेऽपि वदन्त्यदः ।
जिज्ञासुरपि योगस्य शब्दब्रह्मातिवर्तते ॥७६॥ પ્ર. દેવતત્વની જિજ્ઞાસા માત્રથી શું થાય?
ઉ. ગની સાધના તે સુંદર છે પરંતુ મને જાણ વાની ઈચ્છા (જિજ્ઞાસા) પણ સુંદર છે. ભગવદ્ગીતામાં પણ કહ્યું છે કે શબ્દશાસ્ત્રી પણ્ડિત ભલે ભારે ચતુર હોય પરંતુ તેમનું ચાતુર્ય માત્ર શાબ્દિક હોય છે. એમનાં કરતાં તે ગસાધનામાં જિજ્ઞાસા રાખનાર પણ ઘણે વધુ શ્રેષ્ઠ છે, કેમકે ગજિજ્ઞાસુ ગની દિશામાં કાંઈને કાંઈ પ્રગતિ કરતે જ રહે છે જ્યારે કેરે શબ્દશાસ્ત્રી (શબ્દ બ્રહ્મ) કશું કરતું નથી.૧૯૮
૧૯૮. ભગવદ્ગીતા : ૭–૧૬.
