________________
૩૩૦
શ્રી અધ્યાત્મસાર ગ્રન્થ
[५६४] अनादिशुद्ध इत्यादियों भेदो यस्य कलप्यते ।
. तत्तत्तन्त्रानुसारेण मन्ये सोऽपि निरर्थकः ॥७०॥ ઈશ્વરના સ્વરૂપભેદની નિરર્થકતા?
તે એક જ બ્રહ્મસ્વરૂપ ઈશ્વરના ભેદ પાડતા શૈવમતાનુયાયી તેને અનાદિશુદ્ધ કહે છે.
બૌદ્ધ તેને પ્રતિક્ષણ વિનાશી કહે છે.
કોઈ તેને સર્વગત કહે છે તે કઈ અસર્વગત કહે છે. આ બધી તે તે ધર્માનુસારે ઈશ્વરના સ્વરૂપભેદની જે કલ્પના છે તે પણ નિરર્થક છે એમ મને લાગે છે. [५६५] विशेषस्यापरिज्ञानाद् युक्तीनां जातिवादतः ।
प्रायो विरोधतश्चैव फलाभेदाच्च भावतः ॥७१॥
આમ કહેવાનું કારણ એ છે કે (૧) બધા ય દાર્શનિકોને ઈશ્વરના સ્વરૂપ વિગેરેનું જે જ્ઞાન હોય છે તે તે સામાન્ય જ હોય છે. ઈશ્વરના વિશિષ્ટ સ્વરૂપનું જ્ઞાન તે હેતું નથી.
(૨) પિતે કલ્પેલા ઈશ્વરના સ્વરૂપની પુષ્ટિમાં અપાતી અનુમાનાદિ યુક્તિઓ અસિદ્ધિ આદિ દોષને લીધે યુટ્યાભાસ (જાતિવાદ-અસત્ યુક્તિ) બની જાય છે. . (૩) વેદાન્તાદિ દર્શનેમાં અંદર અંદર જ ઈશ્વરના સ્વરૂપ નિર્ણય સંબંધમાં વિરોધ જોવા મળે છે.
(૪) તે ગુણવપુરુષમાં એકાન્તનિત્યત્વ, એકાન્ત અનિત્યત્વ વગેરે ધર્મો જુદા જુદા માનીને પણ કરાતી તેમની આરાધનાનું ફળ તે સર્વકલેશક્ષયરૂપ એક જ આવે છે.
