________________
મિથ્યાત્વ ત્યાગ
૨૫૩:
આ પુરુષ એકાન્તનિત્ય હેાવાથી તદ્દન મક્રિય છે એટલે તેમાં કોઈ પણ જન્યધર્મ ઉત્પન્ન થવાની ક્રિયા થઈ શકતી નથી. જ્ઞાનાદિ તમામ જન્મ ધમે! પેલી જડ પ્રકૃતિના જ છે કેમકે તે પ્રકૃતિ પરિણામિની છે. પુરુષને જો પરિણામી માનવામાં આવે તેા તે અનિત્ય બની જાય. એટલે તેને સર્વથા અપિરણામી માન્યા.
હવે પૂર્વોક્ત રીતે પ્રતિબિબેયને લીધે પ્રકૃતિ અને પુરુષને અભેદભ્રમ થાય છે એટલે જ પ્રકૃતિમાં ક્રિયા, સુખાર્દિ થવા છતાં પુરુષને એમ ભાસે છે કે ‘હું ક્રિયા કરું છું.” ‘હું સુખી છું,' પ્રકૃતિમાં પુરુષત્વ ન હેાવા છતાં અભેદના ભ્રમને લીધે તેને પણ એમ જ થાય છે કે, હું ક્રિયા કરુ... છું.’ ‘હું સુખી છું” ઈત્યાદિ.
"
ટૂંકમાં બુદ્ધિ અહુંકાર વિગેરે જે ધર્માં પ્રકૃતિના છે તે પુરુષને પેાતાનામાં ભાસવાને ભ્રમ થાય છે અને પુરુષમાં જે ચૈતન્ય છે તે જડ પ્રકૃતિને પોતાનામાં ભાસવાને ભ્રમ થાય છે. આ બધાયના મૂળમાં કારણ છે પુરુષ-પ્રકૃતિના ભેદ્યાગ્રહ. ( ભેદને અગ્રહ=અજ્ઞાન=ભ્રમ )
[૪૨૧] પ્રથમઃ પોળામોક્લ્યા, વૃદ્ધિયષ્ટિાન્વિતા । તતોડ્યું તન્માત્રે-ન્દ્રિયમૃતોદ્ય: માત ।।૪૬।। ૨૫ તત્ત્વા-સાંખ્ય મત વિશ્વને જે ૨૫ તત્ત્વમય માને છે તે રપ તત્ત્વા ગ્રન્થકારશ્રી જણાવે છે.
૧. પુરુષ : અપરિણામી નિત્ય(ચેતન=અકર્તા=નિ`ણુ).
