________________
૨૫૦
શ્રી અધ્યાત્મસાર ગ્રન્થ
[૨૪] નાવાવથતિમે–ા : સુવવા. વચમ્ |
परेणापि हि नानेक-स्वभावोपगमं विना ॥४१॥
વળી અમે નિત્યાત્મવાદી તમને બૌદ્ધોને પૂછીએ છીએ કે જે એકમાં અનેક સ્વભાવને સ્વીકાર નહિ કરે તો તમને જ આપત્તિ આવશે. નીલમાં–નીલથી ભિન્ન જે પિતાદિ (તત્રનીલ, અતદુપતાદિ) છે, તે અનેક પિતાદિના અનેક ભેદ નીલમાં છે. આ અનેક ભેદશક્તિઓ (સ્વભાવો) નીલમાં શી રીતે તમે સ્પષ્ટ કહી શકશે ? માટે જ એકમાં
અનેક સ્વભાવે તમારે પણ માનવા જ જોઈએ. [૪ર૬] પુર્વેક્ષmડપ ને પ્રેમ, નિવૃત્તમનુHવાત .
ग्राह्याकार इव ज्ञाने, गुणस्तन्नात्र दर्शने ॥४२॥
તમે બૌદ્ધોએ કહ્યું કે, “આત્મામાં ધ્રુવતાનું દર્શન (નિત્યતાનું દર્શન) કરવાથી તે તેની ઉપર રાગ (મમત્વ) થાય છે અને ક્ષણિકતાનું દર્શન કરવાથી તે રાગની નિવૃત્તિ થવા રૂપ મહાન ગુણ પ્રાપ્ત થાય છે પણ આ વાત બરોબર નથી. આત્મામાં નિત્યતા માનીએ તે પણ તેની ઉપર પ્રેમ (અપ્રશસ્ત મમત્વ) સંભવી શકતી નથી બલકે સંકલેશને અભાવ થતા ઉત્પન્ન થતી વૈરાગ્યની ભાવનાથી (અનુપલવથી) એ પ્રેમ દૂર થઈ જાય છે.
એ કોઈ નિયમ નથી કે એક વાર આવેલી વસ્તુ પાછી જઈ શકે જ નહિ. તમે તમારી જ વાત કરે ને? તમે જ્ઞાનસત્તતિ (જ્ઞાનપદની જ્ઞાનસત્તતિમાં લક્ષણા કરવી)માં જુદા જુદા વિષયેના આકાર ગ્રાહ્ય બને છે તેમ માને છે
