________________
મિથ્યાત્વ ત્યાગ
૨૪૧ કારિત્વ (કાર્યકારિત્વ) ઘટતું જ નથી. માટે જ આત્માને ક્ષણિક માનવે જોઈએ.૧૪૬ [४१६] क्षणिके तु न दोषोऽस्मिन् , कुर्वद्रूपविशेषिते ।
ध्रुवेक्षणोत्थतृष्याया, निवृत्तेश्च गुणो महान् ॥३३॥
આમ અમે તે આત્માને એકાત ક્ષણિક માનીએ છીએ એટલે અમારે તે પૂર્વોક્ત કોઈ દોષને સંભવ જ નથી.
પ્ર-શું ક્ષણિક આત્મા પ્રત્યેક પળે કાર્ય કરવાના સ્વભાવવાળે છે?
ઉ-ના. આત્મા કૂપથી વિશિષ્ટ જ્યારે બને ત્યારે જ તે કાર્યોત્પાદ કરે, અન્યથા નહિ. કુર્ઘદ્રપ એટલે કાર્ય કરવાની શક્તિ (અર્થકિયા કારિત્વ). જે ક્ષણે અર્થકિયા (કાર્ય થાય તેની પૂર્વ ક્ષણે (આત્મા) કુર્વિદ્રુપથી વિશિષ્ટ હોય.
વળી આત્માને જેઓ ક્ષણિક નથી માનતા તેમને તે હું છું” ( મિ) એવું ધ્રુવ નિરીક્ષણ સ્વરૂપ આત્મદર્શન થવાનું જ એટલે તેના પુનર્જન્મના હેતુભૂત તૃષ્ણા પણ થવાની. અર્થાત્ તેને આત્મા ઉપર સનેડ થવાને જ. અને તેથી તે આત્મા સુખના સાધને તરફ દોટ પણ મૂકવાને.
જે આત્માને ક્ષણિક માનીએ તે “હું છું” એવું આત્મદર્શન થશે નહિ. તેથી તેની ઉપર નેહ નહિ થાય; તેથી સુખસાધને પ્રતિ દેટ પણ નહિ મુકાય. આમ નિત્ય આત્મદર્શન, વિરાગનું વિરોધી બને છે. જ્યારે ક્ષણિક
૪૬. (૧) દ્વા. ઠા. ૨૫-૪, ૫. (૨) પ્રસ્થાન ચોપાઈ-૧૯.
