________________
શ્રી અધ્યાત્મસાર ગ્રન્થ
આમ જેમ પ્રત્યક્ષથી આત્મા સિદ્ધ નથી તેમ જગતની વિચિત્રતાઓથી કનુ; અને તે કર્માંથી આત્માનું અનુમાન પણ થઈ શકતુ નથી...એટલે કે, અનુમાન પ્રમાણથી પણ આત્મા સિદ્ધ થતા નથી.
૨૩૪
[૨૧૬] યાયન મ્યતે ચાત્મા, પરવિરોમિ: ।
दृष्टवान्न च कोऽप्येनं, प्रमाणं यद्वचो भवेत् ॥ १३॥ વળી આગમ પ્રમાણુથી પણ આત્મા સિદ્ધ થતા નથી. કેમકે આત્મા અંગે જુદા જુદા શાસ્ત્રોમાં પરસ્પર વિરોધી વાતા કરી છે. જુએ, ભટ્ટ કહે છે કે, “પાણીના પરપોટા જેવા આત્મા ભૂતમાંથી ઉત્પન્ન થયા છે અને તેમાં જ મળી જવાના છે, પરલેાક જેવું કાંઈ છે જ નિહ.' વેદમાં કહ્યુ છે કે, આત્મા નિત્ય છે, તે સ્વર્ગાદિ પરલેાકમાં જાય છે; માટે સ્વર્ગાદિના અભિલાષકે અગ્નિહેાત્ર યજ્ઞ કરવા.' હવે આમાં શું માનવુ? આવા વિરૂદ્ધાર્થનું પ્રતિપાદન કરતા જુદા જુદા આગમાને પ્રમાણભૂત કેમ મનાય?
વળી આવા આત્માને કોઈ આગમ પ્રણેતાએ જોયે તેા છે જ નહિ. હા...જો જોયા હાત તેા તેમનુ વચન પ્રમાણભૂત બની શકત.
૧ ૩ ૫
[રૂ૧૭] બાત્માનં રોં ચ, ત્રિષાં ચ વિવિયાં વહન્
भोगेभ्यो भ्रंशयत्युच्चैर्लोकचित्तं प्रतारकः ॥ १४ ॥ ॥ સ્વતન્ત્ર આત્માની વાતા કરનારા ઠગારા માણસા ! રે ! ૧૩૫. વિ. આવ. ભાષ્ય-૧૫૫૩.
