________________
૨૦૨
શ્રી અધ્યાત્મસાર પ્રત્યે ઉત્તર–જે તેમ કહેશે તે તે તમારા ભગવાન બુદ્ધ પણ હવે તે ભૂંડના હિંસક બની જવાની આપત્તિ આવશે. કેમકે સૂકરની વિજાતીય ધારા રૂપ નરાદિક્ષણને ઉત્પન્ન કરવામાં જેમ તે ક્ષણની પૂર્વમાં શિકારી છે માટે તે હેતુ બન્ય તેમ તે ક્ષણની પૂર્વમાં ભગવાન બુદ્ધ પણ છે જ. બે યમાં કેઈ વિશેષ નથી. આમ તેઓ પણ સૂકરના હિંસક બની જશે. આ તે તમને ઈષ્ટ નથી જ, એટલે તમે કઈ રીતે હિંસા પદાર્થ નિશ્ચિત કરી શકતા નથી. જ્યારે “હિંસા સિદ્ધ ન થાય ત્યારે હિંસાની વિરતિરૂપ અહિંસા પણ તમે સિદ્ધ કરી શકે તેમ નથી. અને તમે તે તમારા ધર્મ શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે કે “સત્વેડચ સંતિ નાં સર્વેસિ વીવતં પ્રિય, સત્તાનં ૩૫મું વત્તા નેવ સુન્ને ને ઘતા આ શાસ્ત્રની પણ અસંગતિ થઈ જશે.
એટલે એકાન્ત અનિત્યવાદમાં પણ હિંસા સંભવતી નથી. જ્યારે હિંસા જ સંભવતી નથી તે અહિંસા પણ કયાંથી સંભવે ?૧ ૧૫ [३६२] घटन्ते न विनाऽहिंसां, सत्यादीन्यपि तच्चतः ।
एतस्या वृत्तिभूतानि, तानि यद्भगवान् जगौ ॥३७॥
આમ જ્યારે અહિંસા (હિંસાવિરતિ) નહિ ઘટે ત્યારે બાકીના સત્યાદિ વ્રતે પણ ઊડી જશે, કેમકે એ બધા તે આ અહિંસાના છોડની વાડસમા છે. એમ ભગવંતે કહ્યું છે.૧ ૧૪
૧૧૫. (૧) દ્વા. ઠા. : ૮-૨૩. (૨) હારિ અષ્ટક : ૧૫-૬. ૧૧૬. (૧) દ્વા. ઠા. ૮-૨૪. (૨) હારિ. અષ્ટક. : ૧૫-૮