________________
સમ્યકત્વ
૧૯૫
થઈ શકે છે ને? જે પરમાણુઓનું શરીર તે તે આત્માને સુખાદિ ભેગ માટે લેવાનું છે તે પરમાણુઓમાં કર્મ (ક્રિયા) ઉત્પન્ન થાય છે અને તેથી તે પરમાણુઓ તે તે આત્મા સાથે જોડાઈને તેનું શરીર બની જાય છે. આમ આત્મામાં કિયા ન થવા છતાં પરમાણુમાં (અન્યતરમાં) કિયા થવાથી શરીર સાથે આત્માને સંબંધ ઉપપન્ન થઈ જાય છે.
(૨) આમ થવાથી જ (ઈથં) ચાતુર્ગતિક સંસારમાં તે તે જન્મની ઉપપત્તિ પણ થઈ જશે. ભલે આત્મા વિષ્ણુ છે તેથી ઊર્ઘકાદિમાં સર્વત્ર વ્યાપ્ત છે પણ ત્યાં અદષ્ટ વિશેષથી દેવાદિના શરીરને મેગ્ય અણુઓને સંગ થઈ જાય છે એટલે એમ કહેવાય કે એ આત્મા દેવ તરીકે જન્મ પામ્ય, એ જ રીતે માનવ શરીરારંભક અણુઓ, વિભુ આત્માથી છુટા પડી જાય ત્યારે એમ કહેવાય કે એ આત્મા માનવ તરીકે મૃત્યુ પામ્યા. આમ આત્માનું વિભુત્વ અબાધિત રહે છે અને જન્માદિની ઉપપત્તિ પણ થઈ જાય છે.
તાત્પર્ય એ આવ્યું કે આત્મામાં એકાન્તનિત્યત્વ અને વિભુત્વ અબાધિત રાખીને પણ દેહસંગ અને જન્માદિની વ્યવસ્થા ઉપપન્ન થઈ જાય છે. - ઉત્તર-નહિ, તમે આત્મા સાથે દેહને જે સંગ થવાનું કહે છે તે સંગ (ગ)નું વિવેચન થઈ શકે તેમ નથી. અમે તમને પૂછીએ છીએ કે તે દેહાત્મસંગ દેહાત્માથી ભિન્ન છે કે અભિન્ન? જે ભિન્ન હોય તે તે ભિન્ન એ સંગ કયા સંબંધથી શરીરાત્મામાં રહ્યો?
