________________
૧૯૪
શ્રી અધ્યાત્મસાર ગ્રન્થ
તા (વિભુત્વ) આ સંસાર જ ઊભે નહિ રહે. જો આત્મા સર્વાંગત હાય તો તેને પરલોકગમન કરવાનું કાં રહ્યું? પરલેાકગમન ( પરલેાકમાં સોંસરણુ) એ જ તે। ‘ સંસાર ’ પદાર્થ છે. તે ન રહે તે સંસાર કાંથી ઊભા રહેશે ? છતાં જો તમે ચાતુ ંતિક સંસાર માનશે। તા તે કલ્પિત ( ઉપચરિત ) જ સંસાર માનવા પડશે. એટલે નિરૂપતિ સોંસારની સિદ્ધિ તે નહિ જ થાય.
આમ અનેક આપત્તિ આવવાને કારણે આત્માને એકાન્તનિત્ય અને વિભુ માનવાનું બિલકુલ યુક્તિસંગત નથી. ૧૦૮
[૪] દષ્ટાદહનયોગ:
स्यादन्यतरकर्म्मजः ।
इत्थं जन्मोपपत्तिचेन, तद्योगाविवेचनात् ||२९|| નિત્ય-વિભુ–આત્મવાદી :-પૂર્વના ( ૩૫૩માં ) બ્લેકમાં તમે અમને કહ્યું કે આત્મા જો (૧) એકાન્ત નિત્ય અક્રિય હાય તા તેના શરીર સાથે સંબંધ અનુપપન્ન થાય છે, (૨) જો વિભુ હાય તેા દેવાદિગતિમાં જન્માદિરૂપ સૌંસાર અનુપપન્ન થાય છે. આ બેય આપત્તિ અમે આ રીતે દૂર કરીશું.
(૧) ભલે આત્મા કૂટસ્થ નિત્ય હાવાથી તેનામાં કોઈ ક્રિયા થતી નથી પણ દરેક આત્મામાં અષ્ટ વિશેષ તે છે જ, એ અષ્ટ વિશેષથી તે તે પરમાણુઓમાં ક્રિયા તા ૧૦૮. (૧) હ્રા. હ્રા. :———૧૦. (૨) રે. અષ્ટક :—૧૪, ૫, ૬.
