________________
૧૦૦
શ્રી અધ્યાત્મસાર ગ્રન્થ
આ વાત સ્વીકારી જ છે કે જે એનુ' અતાદાત્મ્ય હાય તે બે ના પણ વ્યવહારમાં ઉપયોગ થતાં સબંધ બની શકે છે તેા હવે ઘટને પટત્વાદ્વિપર્યાયે સાથે અતાદાત્મ્ય છે તે પણ ઘટધના વ્યવહારમાં પટત્વાદિ ઉપયાગી હોવાથી ઘટ સાથે. પટવાદિના સંબંધ કેમ ન બની શકે? અર્થાત્ પદ એ ઘટના સ્વપર્યાય કેમ ન બની શકે ?
[૬૭] સ્વાન્ધવર્યાયતંòવાત, સૂત્રેવ્યેય નિશ્ચિંતમ્ । सर्वमेकं विदन्वेद, सर्व जानस्तथैककम् ||२९||
પર્યાયે ના
607.
આ રીતે એક જ દ્રવ્યમાં સ્વપર તમામ સંબંધ થવાથી શ્રીઆચારાંગસૂત્રમાં પણ કહ્યું છે કે, ‘ જે એક દ્રવ્યને જાણે છે તે વસ્તુતઃ સર્વ દ્રવ્યને જાણે છે. જે સવદ્રવ્યને જાણે છે તે એકદ્રવ્યને જાણે છે.’
કોઈ પણ એક વસ્તુને તેના સ્વ અને પર તમામ પાંચાથી જાણતા આત્મા લેાકાલેાકગત સર્વ વસ્તુ સર્વ સ્વ –પર પર્યાયથી યુકત જાણે. કેમકે સવસ્તુના સર્વાં પર્યાયના જ્ઞાન વિના એક વસ્તુનું જ્ઞાન શકય જ નથી. પ્રત્યેક વસ્તુ સ સ્વપરપર્યાયમય છે. હવે સર્વાં પર્યાયને જાણ્યા વિના સ`પર્યાયમય તે એક વસ્તુ શી રીતે જાણી શકાય? અને સર્વાં પર્યાયને જાણવા સર્વ વસ્તુને જાણવી જ પડે. આમ થાય તા જ એક વસ્તુ જાણી શકાય. એટલે એકને જાણનાર સર્વને જાણે છે એમ એશક કહી શકાય.
એ જ રીતે સને જાણનારા એકને જાણતા જ હોય.
