________________
૭૩
વિરાગ્ય-સંભવ
કૃતિમાં પણ કહ્યું છે કે જે એક ભેગને સેવતા એક આત્માને કર્મથી અશુદ્ધ થવું પડે તે જ આત્મા-કોઈ વિશિષ્ટ અવસ્થાને પ્રાપ્ત કરી જાય પછી–તે જ ભોગ સેવવા દ્વારા શુદ્ધ બને છે. ૨૯ [१२६] विषयाणां ततो बन्ध-जनने नियमोऽस्ति न ।
अज्ञानिनां ततो बन्धो ज्ञानिनां तु न कर्हिचित् ॥२४॥
એટલે વિષયમાં પ્રવૃત્ત થવાથી કર્મને બંધ જ થાય, અને કર્મને ક્ષય તે વિષયથી નિવૃત્ત થવાથી જ થાય એ એકાત નથી. એકાન્ત વચન તે આ છે કે, “જે અજ્ઞાની છે તેને-વિષયમાં પ્રવૃત્ત થાય કે ન થાય, ઉભયથા-કર્મબન્ધ થયા જ કરે અને જે જ્ઞાની છે તે, વિષયમાં પ્રવૃત્ત થાય કે ન થાય છતાં કદી પણ કર્મને બંધ ન જ કરે.૩૦ [१२७] सेवतेऽसेवमानोऽपि सेवमानो न सेवते ।
कोपि पारजनो न स्या-च्छ्यन् परजनानपि ॥२५॥
જે અજ્ઞાની (મિથ્યાષ્ટિ) છે તે વિષયને ન સેવવા છતાં સેવે છે, (મનથી. જ્યારે જે જ્ઞાની (સમ્યગ્દષ્ટિ) છે તે વિષએને સેવવા છતાં વસ્તુતઃ નથી સેવ. વિશિષ્ટજ્ઞાની સમ્ય૨૯ (૧) આચારાંગ સૂત્ર નં. ૧૩૦.
(૨) ઓઘનિયુક્તિ શ્લે. ૫૩, ૫૬. | (૩) પ્રશમ રતિ પ્રકરણ–૧૪૩ થી ૧૪૬. ૩૦ (1) કવ્યગુણુપર્યાયનો રાસ. ૧ લી ઢાળ, જથી ગાથા. . (૨) સૂયગડાંગ સૂત્ર–૨૧મું અધ્યયન ૨–૯–. ૨-૫–૮.
(૩) પ્રવચનસાર ચારિત્રાધિકાર શ્લો. ૩૮-૩૯.