________________
૭૨
શ્રી અધ્યાત્મસાર ગ્રન્થ કર્મથી કેમ ન બંધાય? એ પ્રશ્નના સમાધાનમાં અહીં કહે છે કે વિશ્વમાં પ્રવૃત્તિથી કર્મબંધ નથી કિન્તુ વિષમાં આસક્તિ રાખવાથી કર્મબંધ થાય છે. એ જ રીતે કર્મબંધ ન થવા દેનારી વસ્તુતઃ અનાસક્તિ જ છે.
જે આસક્ત છે એ જ બંધાય છે. લેબ્સમાં ફસાતી માખીની જેમ
જે અનાસક્ત છે તે વિષયના ભોગથી પણ બંધાતે નથી. ભીતે અફાળાતા સુકા ગોળાની જેમ. ૨૮ [૨૪] gોનિરોધાર્ય-નિવૃત્તિ વિર.
निवृत्तिखि नो दुष्टा योगानुभवशालिनाम् ॥२२॥
વળી વિષયમાં પ્રવૃત્તિ (અનિવૃત્તિ) પણ કેટલીક વાર તે મેટા દોષના નિવારણ કરવાની દૃષ્ટિએ પણ કરવામાં આવે છે. એટલે જેમ મોટા દેષની નિવૃત્તિ એ સારી વસ્તુ છે તેમ કેટલીકવાર યુગના સ્વામીઓને વિષયમાં પ્રવૃત્તિ પણ એટલી જ સારી બની રહે છે.
વિષમાં પ્રવૃત્તિ કરવા છતાં એ આત્માઓ વૈરાગ્ય (અનાસક્તિ)થી વાસિત બની રહે છે. १२५] यस्मिन्निषेव्यमाणेऽपि यस्याशुद्धिः कदाचन ।
तेनैव तस्य शुद्धिः स्यात् कदाचिदिति हि श्रुतिः ॥२३॥ ૨૮ (૧) ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-અધ્યયન ૨૫મું-૪૨, ૪૩ શ્લેક.
(૨) નલ દમયંતી નાટકમાં-સ્વસ્થ હરિ સુધાસિક્ત.. (૩) પ્રથમ રતિ પ્રકરણ–૨૯. ૪૦, ૫૭.
