________________
વૈરાગ્ય-સંભવ વૈરાગ્ય (અનાસક્તિ)ની ક્રિયાથી તે આત્મા આસક્તિ (આસળ ભાવ)ને હરી લે છે-નષ્ટ કરી દે છે. એટલે તેઓ વિષયમાં પ્રવૃત્ત રહેવા છતાં પણ અનાસક્ત (વિરક્ત) હોઈ શકે છે. શ્રી વીતરાગતેત્રમાં ભગવાન હેમચન્દ્ર સૂરીશ્વરજી મહારાજાએ આ જ વાત કહી છે. આગામી શ્લેકમાં કહે છે.) [११५] यदा मरुन्नरेन्द्रश्री-स्त्वया नाथोपभुज्यते ।
यत्र तत्र रतिर्नाम विरक्तत्वं तदापि ते ॥१३॥
શ્રી વીતરાગસ્તેત્રમાં પરમાત્માની સ્તવના કરતાં કહ્યું છે કે, “હે દેવાધિદેવ ! જ્યારે આપ દેવેન્દ્રના કે નરેન્દ્રના પણ એશ્વર્યને ભગવે છે તે વખતે જ્યાં કયાં ય પણ અમને આપની રતિ જણાય છે તે વસ્તુતઃ તે આપની વિરક્તિ જ છે. ૨૪ (११६] भवेच्छा यस्य विच्छिन्ना प्रवृत्तिः कर्मभावजा ।
रतिस्तस्य विरक्तस्य सर्वत्र शुभवेद्यतः ॥१४॥
જેની ભવેચ્છા નાશ પામી ગઈ છે એવા એ વિશિષ્ટ દશાવાળા સમ્યગ્દષ્ટિ–વિરક્ત આત્મા–ની વિષમાં જે પ્રવૃત્તિ થાય તે નિકાચિત કર્મના ઉદયના પ્રભાવને લીધે થાય છે. અને તેથી જ તે વિરક્ત-સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માના વિષયમાં જ્યાં જયાં રતિભાવ છે તેમાં સર્વત્ર શાતા વેદનીય કર્મને ઉદય મુખ્ય કારણ બને છે. ૨૪ (૧) ૧લી રાગપાપસ્થાનક સઝાય.
(૨) ત્રિષષ્ટિ 1લું પર્વ રજે સર્ગ. ૯૬૨ થી ૯૬૮. (૩) ત્રિષષ્ટિ ૧૦મું પર્વ રજે સ. ૧૨૩ થી ૧૪૯. (૪) દ્વા. ઠા. ૭-૨૦.
