________________
સ્ત્રી જ્વાળા નહિ, જ્યોત તેનું સુંદર ઘડતર થયું હતું. - સૌથી મોટો શિક્ષક મા છે. નેપોલિયને કહ્યું છેઃ
મા સે શિક્ષક બરાબર છે.” આવું કહેનારને માતાએ પ્રેરણાનાં કેવાં પીયૂષ પાયાં હશે? બાળકને પહેલાં મા ઘડે છે, પછી પિતા સભ્યતા શિખવાડે છે, પછી શિક્ષક શિક્ષણ આપે છે અને અંતે સમાજ એને ઘડે છે.
મેહન કિશેરને મુંબઈ તેડી ગયે. એને કેન્વેન્ટમાં મૂક્યો. અહીં એ ભણવામાં પહેલે આવે છે. એક વાર એણે કહ્યું: “પપ્પા ! મારી મમ્મીને અહીં બેલાવે ને !”
મેહને મેં બગાડી કહ્યું: “તારી મમ્મી કેવી કાળી છે ! તું કેવી સ્કૂલમાં જાય છે ! ત્યાં આવતાં બાળકનાં મમ્મી કેવાં હોય છે! તારી કાળી માને મમ્મી કહેતાં તને શરમ નહિ આવે ?”
દશ વર્ષના નિર્દોષ મગજમાં એણે ઝેરી વિચાર ધીમે રહીને મૂકી દીધું. બાળકો તે શાહીચૂસ કાગળ જેવાં હોય છે. કિશોરના કુમળા મગજમાં આ વિચાર હવે આકાર લેતે ગયે: “મારી મા સારી છે, મીઠી છે, પણ સાચી વાત છે કે એ કાળી છે. હા, જરા કદરૂપી પણ છે.”
સાસુને થયું ઃ આ શ્યામાએ મારા દીકરાની જિંદગી બગાડી. એને એમ ન થયું કે પૈસાના જોરે એને પુત્ર રખડુ ૨. પિસે ન હોત તો દેવીની જેમ પૂજત, પણ પૈસો થતાં એને એ જૂની મોડેલ લાગી!
વહુ વિચારતીઃ “મારી ચામડી શ્યામ છે, દિલ તે શ્યામ નથી ને? મારા વિચારે ઊજળા છે, પણ તેને મેહન
