________________
૫૪
ભવનું ભાતું
આજ એ ક્યાં વૃદ્ધ હતા? ચંદનાની યાતનાએ એમને જુવાનીની જેમ દોટ મુકાવી.
આ બાકળા જેઈ ચંદનાને પિતાને ભૂતકાળ સાંભળી આવ્યું. સુખનાં મધુર સ્વપ્નમાં વીતેલે પિતાને બાલ્યકાળ અને યૌવનના ઊંબરામાં પગ મૂકતાં જ પિતા ઉપર વરસેલી અસહ્ય દુખની ઝડીથી એનું હૃદય ભરાઈ આવ્યું. પિતે રોજ કેટલાય અતિથિને ભેજન આપતી; એને બદલે આને કેટલાય દિવસથી અતિથિનાં દર્શન પણ દુર્લભ થયાં છે. પોતાના આ દુર્ભાગ્ય પર આંસુ સારતી ચંદના ઊંબરામાં બેઠી.
પાંચ મહિના અને પચીસ દિવસથી કૌશામ્બીની શેરીએ શેરીએ એક તપસ્વી વિહરી રહ્યા છે. આ તપસ્વીની આંખમાંથી અમી ઝરે છે. મુખ પરથી તેજ નીતરે છે. હઠમાંથી ચાંદની જેવી શીતળતા ટપકે છે. આખોય દેહ કારુણ્ય અને ભાવથી મહેલે છે. એમને દષ્ટિપાત જીવનનાં દુઃખેથી સળગતા માણસને શાંત કરે છે, શું એ માનવી છે! જાણે અહિંસાને અવતાર હોય એવા આ મહાતપસ્વી કૌશામ્બીને બારણે ફરી વળ્યા, પણ એમને ભિક્ષાને અભિગ્રહ અપૂર્ણ છે.
આખું નગર પ્રભુના આ અભિગ્રહની પૂર્તિ માટે અનેક પ્રકારના ઉપગે ઉત્સુક હૈયે કરે છે, પણ નિષ્ફળ જાય છે. રે એ કાણુ ભાગ્યવાન હશે જેના હાથનું પ્રભુ દાન સ્વીકારે અને લાંબી તપશ્ચર્યાનું પારણું કરે !
આજ પાંચમા માસને પચીસમે દિવસ છે. રોજના ક્રમ પ્રમાણે મધ્યાહ્નના સમયે પ્રભુ આહાર માટે નીકળ્યા છે,
