________________
શલાની અહલ્યા
૪૫
જાય એમ એને આત્મા દેહ છે।ડી સ્વગે સિધાવ્યો. અરે, મરણ આટલું. સહેલું !
જંગલની ભીષણતામાં આ અકાળ મૃત્યુની ભીષણતાએ વધારા કર્યાં. સતીના મૃતદેહમાંથી જાણે કંઈક સંકેતભર્યો ભીષણુ શબ્દો આવી રહ્યા હતા. અસવાર ક ́પી રહ્યો. એનેા પડછંદ દેહ પણ અત્યારે પાંદડાની જેમ ધ્રૂજી રહ્યો હતા. એનેા કામ અને એની અધમ વૃત્તિ તેા કયારનાંય. નષ્ટ થઈ ગયાં હતાં. આ સ્ત્રીહત્યાના પાપથી એ પેાતે જ. સૂચ્છિત જેવા થઈ ગયા હતા. શું કરવું એની સૂઝ જ પડતી ન હતી. એને લાગ્યું કે આ સ્ત્રીની જેમ આ કન્યા પશુ રખે કઈ કરી બેસે તે !
માનવીના જીવનમાં સત્ અને અસત્ અન્ને તત્ત્વા છે. આવાં કાઈ દૃશ્યથી માનવીનું સુષુપ્ત સત્ તત્ત્વ જાગી ઊઠે છે, અને તે પળે પાપીમાં પાપી માનવીનું અંતર પણ રડતું હાય છે, એવી જ કંઈ આ પળ હતી.
વસુમતી તે આ મનાવથી હેમતાઈ ગઈ હતી. થાડી વાર પછી એની કરુણાપૂણું દર્દભરી વાણી પ્રગટીઃ
"
મા, આ મા, તેં આ શું કર્યુ? તું મને મુકીને ચાલી ગઈ? હવે આ જગતમાં મારું કાણુ ! રાજ્ય લૂંટાયુ', પિતાજીને ગુમાવ્યા, શહેર છેાડી જંગલમાં આવ્યાં ત્યાં તું પણ મને એકલી જ નિરાધાર મૂકી ચાલી ગઈ. એ મા, તુ જ્યાં હા ત્યાં મનેય એલાવી લે. મા, આ નર્ક જેવા માનવીના સહવાસ કરતાં મૃત્યુ જરાય ખાટું નથી. મા,
