________________
ખીણ અને શિખર વર્ષો પહેલાં ખાવાયેા હતેા ? શું તે આ જ ભૂમિ છે, જ્યાં અરણિકના દિલને કાઈ ખાંધીને ઉપાડી ગયું હતું ? ભદ્રાની વિદ્યુલ દૃષ્ટિ નમેલા ઝરૂખા પર પડી, ત્યાં ઝરૂખામાં પૂ યૌવનમાં આવેલું એક યુગલ આનંદના ઝૂલે અલી રહ્યું હતું. શ્યામ આકાશમાં જાણે ઉજ્જવળ હ‘સયુગલ મહાલતુ હાય એવું એ શેાલતું હતું. બાળકના જેવી દૃષ્ટિથી ભદ્રા ત્યાં જોઈ જ રહી.
૩૦
ઝરૂખામાં યુગલ આનદના સાગરમાં લહેરિયાં લેતુ હતું. પુરુષે સુંદરીની સાગઠી ઉડાડતાં બાળકાની હાહા સામે દૃષ્ટિપાત કર્યાં. જોયુ. તા એક સાધ્વીની આસપાસ ખાળકનું વૃન્દ જાણે નૃત્ય કરી રહ્યું છે, અને અરણિકના નામના પેકાર કરી રહ્યુ છે.
પેાતાનું જ નામ સાંભળતાં પુરુષ ચમકયો. સાધ્વીને આળખતાં જ એને એક વીજળીના ઝાટકા જેવા આંચકા આન્ગેા. એનુ હાસ્ય ઊડી ગયું. એના ફિક્કા હાઠ ધ્રૂજવા લાગ્યા, સમસ્ત ભૂતકાળ એની દૃષ્ટિ પાસેથી પસાર થવા લાગ્યા.
કચાં એ સતી-સાધ્વી ભદ્રાનું ભવ્ય, પ્રતાપી, સુડાલ અને શુભ્ર શરીર અને કચાં આજતુ એનું સુકાઈ ગયેલું, આંખા ઊંડી ઊતરી ગયેલું કાળું હાડપિંજર !
એ હાડિપંજર વૃક્ષના નીચે ઊભું છે. એક હાથમાં પાત્ર છે. ખીજા હાથમાં ક્રૂડ છે. ક્રૂડના ટેકે એ માંડ માંડ ટકયું છે. એની આંખમાં જ માત્ર ચેતના દેખાય છે. સ્નેહના એ દીપક હજુ ત્યાં નેત્રોમાં અખંડ રીતે જલી રહ્યા છે.