________________
૨૪
ભારતની એક વિરલ વિભૂતિ
પામ્યા વિના શ્રી અરિષ્ટનેમિએ નગર. બહાર પહોંચી સીધી ગરવા ગિરનારની વાટ પકડી. ત્યાંના આમ્રવનમાં તેમણે સચમપૂર્ણ સાત્ત્વિક સાધના કરી આત્માના સાક્ષાત્કાર કર્યો અને કૈવલ્યની કેવલજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ કરી. પરિણામે તેઓ ત્રિકાલ જ્ઞાની બન્યા, એટલે કે ભૂત, ભવિષ્ય અને વર્તમાનની તમામ ઘટનાઓ હસ્તામલકવત્ જાણવા લાગ્યા.
શ્રી અરિષ્ટનેમિએ સ્વકલ્યાણ તા સાધી લીધું હતું, પણ હજી પરકલ્યાણ સાધનાનું બાકી હતું, એટલે આસપાસના પ્રદેશમાં વિચરીને સત્ય ધર્મના ઉપદેશ કર્યો અને એ રીતે લોકાના અંતરમાં મિથ્યાત્વ અને મેહના જે અધકાર વ્યાપ્યા હતા, તેને દૂર કર્યો. આમ અધર્મના નાશ અને ધર્મના પ્રકાશ થતાં જનસમૂહે એક નવી જ, ચેતના અનુભવી. કાલાંતરે શ્રી અરિષ્ટનેમિ ગિરનાર પર્વત પર નિર્વાણ પામ્યા. તેમને ધનું પ્રવર્તન કરનારા બાવીશમા તી કરની ખ્યાતિ પ્રાપ્ત થઈ. અહી એ પણ જણાવી દઉં કે પાછળથી રાજીમતીએ તેમના જ હાથે સયમદીક્ષા સ્વીકારી આત્મકલ્યાણ સાધ્યું હતું.
સૌરાષ્ટ્રની આ એક અમરકથા છે અને તે આજ સુધી કર્ણાપક સંભળાતી રહી છે, તેમજ કવિએના કમનીય કાવ્યા દ્વારા રજૂ થતી રહી છે.
સૌરાષ્ટ્રની ભૂમિ ખરેખર ! સાત્ત્વિક છે, પવિત્ર છે. અનેક યાગીઓ અને અવધૂતાએ તેની ગિરિકંદરાઓમાં ચેાગની સાધના કરેલી છે તથા અનેક સાધુએ અને સતાએ
