________________
ર
ભારતની એક વિરલ વિભૂતિ માહે તેમના સર્વનાશનાત. છેવટે દ્વૈપાયન ઋષિના શાપથી દ્વારકા ભડકે બળી અને તેમાંથી માત્ર શ્રીકૃષ્ણ અને તેમના વડીલ બંધુ શ્રીખલદેવના જ ઉગાર થયા.
માનવજીવનના ઉત્થાન અને પતનના આ અદ્ભુત ઇતિહાસ છે અને તે આપણને સદ્દવિચાર તથા સદાચારની મર્યાદા નહિ ઓળંગવાના આદેશ આપે છે.
યાદવાના આ કરુણાન્ત ઈતિહાસમાં એક અતિ ઉજ્જવલ પ્રકરણ શ્રીઅરિષ્ટનેમિ દ્વારા આલેખાયેલું છે, તેને પણ અહી યાદ કરી લઈ એ. શ્રી અરિષ્ટનેમિ રાજા સમુદ્રવિજય તથા શ્રી શિવાદેવીના પનોતા પુત્ર હતા. તેરા વિશિષ્ટ શક્તિથી વિભૂષિત હતા અને પૂરા વૈભવ-વિલાસના વાતાવરણમાં ઉછર્યાં હતા, છતાં કાઈ પણ દુર્ગુણે તેમના જીવનમાં પ્રવેશ કર્યા ન હતા. સહુ કાઈ ને તેમના સંસ્કારી ઉજ્જવલ જીવન માટે માન હતું.
તેમનાં લગ્ન રાજા ઉગ્રસેનની પુત્રી રાજીમતી સાથે નક્કી થયાં કે જેને કુટુંબીજનો રાજુલનાં હુલામણાં નામથી સબાધતાં હતાં. એ રાજુલ સુંદરતાના છેડ હતી, ભવ્ય ગુણાના ભંડાર હતી. એ કાલે એના રૂપ-લાવણ્યની હરિફાઈ કરી શકે એવી કાઈ સુંદરી એ પ્રદેશમાં વિદ્યમાન ન હતી. રાજુલને શ્રીઅરિષ્ટનેમિ સાથે લગ્ન કરવાના અનેરા કેાડ હતા.
લગ્નના સમય નક્કી થયેા, એટલે અભૂતપૂર્વ કહેવાય