________________
૩૩૨
ભારતની એક વિરલ વિભૂતિ પણ જીવનમાં સેવાની સુગંધ પ્રકટયા વિના કેમ બની શકે? આજે કામના કલાકે અને પગારના ધોરણ અંગે જે ધમાલ મચી રહી છે, તેની સાથે આ વ્યવહારની તુલના કરે, એટલે તેમની સંનિષ્ઠાભરી સેવાવૃત્તિને સ્પષ્ટ ખ્યાલ આવી જશે.
તેમનું સાહિત્યસર્જનનું ક્ષેત્ર પણ યઃ સેવામય જ રહ્યું હતું. સારું અને સસ્તું સાહિત્ય આપવું, એની પાછળ સેવા સિવાય કયે ઉદ્દેશ હોઈ શકે ? વિશ્વવંદ્ય ભગવાન મહાવીરની ૧૬ પાનાની પુસ્તિકાનું મૂલ્ય માત્ર એક પૈસા રાખી તેની ૧,૦૦,૦૦૦ એક લાખ નકલનો પ્રચાર કરવાની ચેજના તેમના સેવામય અંતરમાંથી જ ઉદ્દભવી હતી.
તેમણે શતાવધાનના પ્રયોગો દ્વારા લા લોકોને આત્માની અનંત શક્તિમાં શ્રદ્ધાન્વિત કર્યા તથા સેંકડો મનુષ્યને વિદ્યોપાસનાના ક્ષેત્ર તરફ આકર્ષા, એ પણ તેમનું એક સેવાકાર્ય જ ગણાય. તેમણે બે–ત્રણ અપવાદ સિવાય આ પ્રયોગ સર્વત્ર નિઃશુલ્ક એટલે કઈ પણ જાતની ફી લીધા વિના જ બતાવેલા છે.
અમદાવાદ જૈન યુવક સંઘના મંત્રી તરીકે તેમની કારકીર્દિ સેવામય રહી હતી. આક્તમાં આવી પડેલા સાધમિકોને સહાય કરવી, કુરિવાજોને ભોગ થઈ પડેલી બહેનની વારે ધાવું, તેમજ માંદાની માવજતનાં સાધનો પૂરાં પાડવાં, એ તેમને રસને વિષય હતે. કેટલીક કુપથગામિની બહેનને
