________________
૧પ૬
ભારતની એક વિરલ વિભૂતિ - આવ્યું છે. આમાં કેટલીક કવિતા કદાચ કસોટીમાંથી પાર ઉતરી નહિ હોય, પણ કાવ્યતત્ત્વ તો સંગોપાંગ પાર ઉતરતું આવ્યું છે.
શ્રી ધીરજલાલ ટેકરથી શાહ જાણીતા જૈન વિદ્વાન છે. સર્જન, સંશોધન અને સંવર્ધનની તેમની પ્રવૃત્તિ અનેકદેશીય છે. આમ તે તેઓ એક અરછા શતાવધાની તરીકે સુવિખ્યાત છે, પણ શતાવધાનીપણું એ જુદી વાત છે અને કવિતા એ નિરાળ પ્રદેશ છે. બહુ ઓછા સદભાગીઓને વિવિધ પ્રતિભા વરી હોય છે. શ્રી ધીરજલાલ ટોકરશી
શાહના હૃદયમાં શતાવધાની તરીકેની સ્મૃતિની ગાણિતિક : પ્રતિભા તો છે જ, પણ સાથે સાથે કવિતાનું પાતાળ ઝરણું પણ વહ્યા કરે છે.
આ કંઈ આજની વાત નથી. છેક ૧૯૩૧ માં “અનં. તા યાત્રી” નામક તેમનું એક ગણનાપાત્ર ખંડકાવ્ય પ્રગટ થયું, ત્યારથી આજ સુધી તેઓ અવાર–નવાર કવિતા દ્વારા પોતાની ભાવના વ્યક્ત કરતા આવ્યા છે. ગુજરાતી સાહિત્યમાં જે પંડિતયુગ તરીકે ઓળખાય છે, તે અરસાના કાવ્યસર્જનની પ્રણાલીને શ્રી ધીરજલાલભાઈ એ અદલેઅદલ અપનાવીને આ ખંડકાવ્ય રહ્યું છે. તેમાં છંદોવિધ્ય પણ ભાવવૈવિધ્યની સાથે સાથે આપ્યું છે. અજંતાની ગુફાઓ પર સમયના થર જામ્યા અને ત્યાં વનરાજી વગેરે એવાં ઊગી ગયાં કે આ બૌદ્ધકાલીન કલાધામ તેમાં ઢંકાઈ ગયું. ઇતિહાસના વારાફોરામાં આવડા અદ્દભુત શિપધામની
