________________
તત્ત્વવિચાર અને અભિવાદના
થયે. ભિક્ષુઓને ભય પેઠે અને ભગવાનની ચકી કરવી શરૂ કરી. ભગવાને કહ્યું : “ભિજુઓ, મારા દેહની આટલી બધી કાળજી લેવાનું કઈ કારણ નથી. મારા શિષ્ય મારું રક્ષણ કરે એવી મારી ઇચ્છા નથી.” બીજી તક શોધી, દેવદત્ત ભગવાન સાંકડી ગલીમાંથી વિચરે ત્યારે, તેમના ઉપર મસ્ત હાથી છેડવાનું કાવતરું કર્યું. વિશ્વમૈત્રીનું મનોબળ જેના અંતરમાં હતું એવા બુદ્ધની સમીપે મદોન્મત્ત હાથીએ સૂંઢ વડે ભગવાનની ચરણરજ માથે ચડાવી. ભગવાનને દેવદત્ત ઉપર ક્રોધ થયો નહિ.
ચોથે પ્રસંગ : અંતિમ પ્રસંગ ભગવાનના પરિનિર્વાણને. ચુંદ લુહારને ત્યાં આમંત્રણથી ભોજન માટે ગયા. તાના પ્રકારનાં પકવાનમાં એક પદાર્થ સૂકરમદવ હતે. તે લેવાથી ભગવાનને અતિસારને વિકાર થયો અને મરણતિક વેદના થઈ. ચુંદ લુહારને ત્યાંથી વિહાર કરી, કુકWા નદીને તીરે કંથા. પાથરી ભગવાન સૂતા અને આનંદને કહ્યું,
“આનંદ, મને ભોજન કરાવવા બદલ ચુંદ લુહારને માઠું લાગવાને સંભવ છે. પણ તમે તેને એમ કહેજે, કે તારું ભાગ્ય સમજ કે તથાગતને છેવટની ભિક્ષા દેવાને અલભ્ય પ્રસંગ તને જ પ્રાપ્ત થશે.” - ચુંદને ખોટું ન લાગે તે માટે કેટલી બધી અંતરકરુણા!
૧-૬-૬૯
