________________
ગીતાસ દેશ .
૫૫
ઈશ્વરની કૃપા અનાયાસે, અચાનક ઊતરતી નથી. મનુષ્યને પુરુષાથ હોય તા જ ઈશ્વરના અનુગ્રહ થાય છે.
તા, કમ ફળમાં અનાસક્તિ માટે ઇન્દ્રિયસયમ, મનેાનિગ્રહ, સ્થિર પ્રજ્ઞા. ધ્યાન અને શ્રદ્ઘા-ભક્તિ વગેરે બધાં તત્ત્વા જરૂરનાં છે. ગીતામાં આ મધાં વિષયાનુ નિરૂપણ છે.
કમ ફળના ત્યાગ થાય ત્યારે સત્ય, અહિ ંસા, અપરિગ્રહ આપે!આપ આવે. અમુક પરિણામ મેળવવા માટે જે વ્યક્તિ કમ કરે છે, તે કોઈ પણ સાધનેાના ઉપયોગ કરશે; અસત્ય, હિ ંસા, પરહિતહાનિ બધું આચરશે, કારણ કે તેનું લક્ષ્ય અમુક પરિણામ જ છે. પણ અનસક્તભાવે, પ્રવાહપતિત ક્રમ આચરનાર, સત્ય, અહિંસા, અપરિગ્રહ જ આચરે. અહીં સાધ્ય અને સાધનની એકતા છે. તે વિના કમ ફળત્યાગ-અનાસક્તિ શક્ય જ નથી. તેવી વ્યક્તિ માટે, આસક્તિ ઉપજાવે અથવા વધારે એવાં સર્વ કર્મો ત્યાજ્ય બને છે. આસક્તિ બંધન છે, દુઃખનું મૂળ છે. તેથી આવા અનાસક્ત કર્માંચાગી સૌંસારમાં, બહુજનહિતાય, લાકકલ્યાણનાં કાર્યોમાં લાગેલા હોય તેા પણુ, સંન્યાસી છે. પૂરા કમી હોવા છતાં પૂરા અકમી છે.
ભગવાન શ્રીકૃષ્ણે ગીતામાં આધેલ આ યાગમાગ છે, જેણે અજુ નનેા વિષાદ દૂર કર્યા અને તેના સર્વ સંશયા ઇંદ્યા. આ માર્ગે જતાં
नेहाभिक्रमनाशोऽस्ति प्रत्यवायो न विद्यते । स्वल्पमप्यस्य धर्मस्य त्रायते महतो भयात् ।।
આયુ· વણસે ના, તે વિઘ્ન ના ઊપજે અહી, સ્વલ્પ આ ધર્મના અંશ ઉગારે ભયથી મહા.” ગીતાને આ સદેશ છે. આચરશે તે પામશે.
૧૬-૧૦-૬૮
