________________
: ૪ :
જીવન અને દર્શન આપણા જ યુવાનો દ્વારા આપણી સંસ્કૃતિ ભૂંસાતી જાય છે ને બહારની સંસ્કૃતિ નવપલ્લવિત થાય છે! માટે કહેવું પડે છે કે ખૂબ ઊંધ્યા ! બહુ ઊંઘનારે ઊંઘમાં પણ લવારો કરે છે, એવી જ આપણી પણ દશા છે. ઊંડો વિચાર કરાય તે સમજાય કે, સંસ્કૃતિ અંગે તમારું બેલવું પણ બકવાદ રૂપ છે. તમારા આગેવાને કેટલીક વાર આર્યાવર્તનાં ગુણગાન કરે છે, પણ તે પૂર્ણ રીતે સમજ્યા વગર અને જીવનમાં ઉતાર્યા વગર માત્ર ઉપર ઉપરથી શબ્દોના સાથિયા પૂરી જાય છે– જેની કિસ્મત ઊંઘમાં થતા લવારા કરતાં જરાયે વધારે ન આંકી શકાય. માટે જાગે! આપણને મળેલા આધ્યાત્મિક ને સાંસ્કૃતિક વારસાની કિસ્મત સમજે તેજ મળેલા આ ઉત્તમ માનવજન્મની મહત્તા અંકાશે. બ્રહ્મચર્ય
આજના પ્રવચનની પ્રાગભૂમિકા આપણે વિચારી ગયા. હવે મુખ્ય વિષયને વિચાર કરીએ. આ દેશ બ્રહ્મચર્યના પંજરૂ૫ હિતે, સંયમની ચર્ચા ઘર ઘર થતી. બ્રહ્મચર્ય એ જ ધન અને સર્વસ્વ મનાતું કારણ કે આ બધા સદ્ગુણનું બ્રહ્મચર્ય એ મૂળ છે! એના ખાવાથી અને વિલાસ અને મેજ-શેખના સેવનથી આર્યદેશ પતન પામે છે. આ દેશનું ક્ષાત્રતેજ વગેરે સર્વત્ર આદર્શરૂપ હતાં. એ બળ, એ દીર્ધાયુષિતા, એ શૌર્ય, એ વીરતા અને એ દીર્ઘચિન્તન આદિ આજે એમાંનું શોધ્યુંય મળતું નથી. એનું કારણ આપણે સંયમને છેડ અને અસંયમને સ્વીકાર્યો તે છે. .
વિષય, વિલાસ, વિનેદ ને વિકારનાં સાધને આજે ઘણા પ્રમાણમાં અહીં પેસી ગયા છે. વ્યસને અને
