________________
: ૬૮ :
જીવન અને દશમ ઊભું થાય! તે આઠ ગુણોને હું આપની આગળ-મૂકું છું. વાણીને પહેલો ગુણ તે મધુરમ્ |
આપણું બોલવું એવું હોવું જોઈએ કે જેમાંથી મધુરતા ટપકે, મીઠાશ ઝરે, વાણીમાંથી સૌન્દર્ય નીતરે, સાંભળનારના કાન પણ એ પ્રિય વચન ફરી ફરી સાંભળવા તલસે. વાત એકની એક જ હોય પણ એક માણસ એવી મીઠાશથી રજૂ. કરે કે સાંભળનાર આનંદથી ડેલી જાય, જ્યારે એ વાત બીજે એવા કટુ શબ્દમાં મૂકે કે સાંભળનાર હસતે હોય તે રડી પડે. મધુર શબ્દમાં માતાને કહ્યું હોય કે : “કેમ છે મારી મા?” તે માતા ખુશ થઈને કહેશે કે “આવને મારા ભા.” પણ એ જ વાત કટુ શબ્દમાં કહી હોય કેઃ “કેમ છે બાપની વહુ?” તે ઉત્તર મળશે કે “તારું કાળજું ખાઉં ?” શબ્દોમાં કે જાદુ છે? એક જ વાત રજૂ કરવામાં , પણ કેટલું અંતર ? કવિએ કહ્યું છેઃ .
શબ્દ શબ્દ તું કયા કરે ? શબ્દકે હાથ ન પાવ;
એક શબ્દ ઔષધ કરે. એક શબ્દ કરે ઘાવ.
શબ્દને હાથ કે પગ ભલે નથી, પણ એનામાં એવી તાકાત છે કે સુંદર રીતે એનો ઉપયોગ થયે હોય તે એ દાઝેલા હૈયાના ઘા પર મલમપટ્ટાનું કામ કરે, પણ એ જ શબ્દને અબૂઝ રીતે વાપર્યો હોય તે કોઈના દિલમાં ન હોય તે ય જખમ ઊભું કરે. એટલા માટે આપણી વાણુ મધુર હોવી જોઈએ.
. .
' મધુરતાનું તે સમજ્યા, પણ મધુરતાના નામે ખુશામત
* ધાવ.
