________________
૫૪ :
જે નથી તે જગતમાં કયાંય નથી ! પણ હતા. એ તા મહાપુરુષ હતા.
જીવન અને દર્શન
ભરતજી આવા ન
:
મૂર્છા ઊતરી એટલે શ્રી ભરતે પૂછ્યું: · શ્રી રામ કયાં છે ?' ઉત્તર મળ્યોઃ ૮ એ તે વનમાં ચાલ્યા જાય છે! ’ આ શબ્દો સાંભળતાં એમનું હૃદય ધ્રૂજી ઉઠયું, અને શ્રી રામને મળવા, એ અચેાધ્યાની ઉભી શેરીએ દોડવા લાગ્યા. લેાકેાની આંસુભીની આંખા, ઉઘાડા પગવાળા અને વિખરાયેલા વાળવાળા ભરતને જોઈ જ રહી. શુ એમના ભાઈ પ્રત્યેના શુદ્ધ પ્રેમ ! શું એમના ત્યાગ ! સૂની શેરીઓમાંથી એક જ અવાજ આવતા હતાઃ આનું નામ ભ્રાતૃભાવ ! સગાભાઈ ન હાવા છતાં કેવા અદ્દભુત પ્રેમ ! શ્રી ભરત તા શ્રી રામની પાછળ દોડયા જ જતા હતા. દૂરથી શ્રી ભરતને જોતાં જ શ્રી રામનુ હૃદય ભરાઈ આવ્યું. વજ્રાપિ છોરાણિ મૃત્યુનિ અનુમાપિ તે આનું નામ. કર્તવ્યને પંથે કઠોર રીતે ચાલનાર કૃતનિશ્ચયવાળા રામનું હૃદય, ભાઇના સ્નેહુ આગળ મીણ જેવું અની ગયું. ભરતે પેાતાનું માથું જેવું શ્રી રામના ચરણે મૂકયું, તે જ પળે શ્રી રામ ભરતને ઉંચકીને હૈયે હૈયુ દબાય એ રીતે ભેટી પડયા. બંને ભાઈઓના આંખમાંથી આંસુનાં ઝરણાં વહેવા લાગ્યાં. અને દિલામાં એક બીજા માટે અદ્ભૂત લાગણીઓ છલકાતી હતી ! આ પવિત્ર ઊર્મિઓના સાગરને ઝીલવા તા સમ વિનુ પાત્ર પણ નાનું પડે ! એ મીલનમાં શું ભાવનાના તરી ઉછળે ! અરસપરસ એમ જ થાય કે, અમે એકબીજામાં સમાઈ જઇએ. આ પ્રેમભીના દૃશ્યને જોનાર શ્રી લક્ષ્મણ અને શ્રી સીતાજીની આંખો પણ ધન્ય બની હશે ને ? શ્રી લક્ષ્મણજી મનમાં એમ બોલ્યા હશે ને કેઃ—
