________________
: ૩૬ :
જીવન અને દર્શને કે ઘેરે ઘાલ્ય છે? પણ અહિ તે મુનિએ પિતાને ધર્મ સમજાવ્યું. ધન, વાહન, વૈભવ, વનિતા વગેરેને સ્પર્શ પણ ન કરાય એવી શ્રમણધર્મની મર્યાદા સમજાવી, અને પોતાના ધર્મક્ષેત્ર અને કાર્યક્ષેત્રને છેડી ત્યાં ન આવવાની મક્કમતા જણાવી. પણ સિકંદર જેનું નામ ! એ શેને માને ? એને ગર્વ છે છેડા, આજ્ઞા આગળ ધર્મ કે ! ને મર્યાદા કેવી ! ધરતીને ધ્રુજાવી નાંખે એવા સત્તાવાહક શબ્દોમાં સિકંદર પ્રગટ. “મહારાજ ધર્મ ને મર્યાદા એ તે નિબળેનું આશ્વાસન છે. એ ઉપદેશ કઈ શક્તિહીનને આપજે. અત્યારે હું મર્યાદા અને ધર્મ સાંભળવા નથી આવ્યું. પણ તમને લેવા આવ્યો છું. તમારે આવવું જ પડશે. મારી આજ્ઞાને અનાદર કે પ્રતિકાર કરનાર રાજાધિરાજ પણ ધૂળમાં મળી ગયા, એ તમે જાણે છે? તમે મને ના કહેશે તે તમારી શું સ્થિતિ થશે તેને વિચાર તમે કર્યો છે?...” એને હાથ સોનાના મૂ ડૂથી ચમકતી તલવાર પર ગયે અને તેજસ્વી તલવાર મ્યાનમાંથી બહાર નીકળી.
ચાન્દની જેવું શાન્ત ને મધુર સ્મિત કરી આત્મશ્રદ્ધાથી ઝળહળતા શબ્દોમાં મુનિએ કહ્યું: “સિકંદર! દિગ્વિજયી સિકંદર ! જરા શાન્ત થાઓ. આ સમરાંગણ નથી, પણ સમતાંગણ છે! અને તલવાર તે રાજન્ ! શરીરને છેદે, પણ તારી સામે તે આત્મા છે. આત્મા શસ્ત્રોથી છેદતો નથી, પાણીથી ભીંજાતું નથી, પવનથી સુકાતા નથી ને પ્રચંડ અગ્નિની જવાળાઓથી પણ દાઝતો નથી. આત્મા તો અમર છે. નાશ પામે છે તે આ શરીર છે. રાજન ! શાશ્વત આત્માને અશાશ્વત તલવાર કઈ રીતે કાપી શકે?”
