________________
-
: ૩૪ :
જીવન અને દર્શન સાધુ મળી આવ્યા. સૈનિકેએ કહ્યું : “મહારાજ ! ચાલે, જલદી કરે; દિગ્વિજયી સિકંદર તમને યાદ કરે છે, તમારું તે કામ થઈ ગયું ! અરે, તમારે તે ઉદ્ધાર થઈ ગયે. જલદી કરે, જલદી.”
તે તેના સાત લાખ કર્મ કરવાણીમાં
તમે વિચાર કરી જુઓ, સિકંદર સંતને શું ઉદ્ધાર કરવાને હતે? પણ આ તે રહ્યા દાસ! એ તે એમ જ માને કે સિકંદર જેને પ્રેમથી યાદ કરે તેનું ભાગ્ય ઉઘડી ગયું. તમને પણ અહિના પ્રધાન આ રીતે બોલાવી માનપાન આપે તે ખુશ ખુશ થઈ જાઓ ને ? અને બધે કહેતા ફરો ને કે, મારે તે પ્રધાને સાથે દેસ્તી છે! હું આમ કરું ને તેમ કરું. પણ આ તે રહ્યા સંત. એરિસ્ટોટલે જાણીને જ આવા જૈન સાધુને લાવવાની માગણી કરી છે. ઘડીમાં રીઝે ને ઘડીમાં ખીજે તે તે સંત કેમ કહેવાય ? એ તો મેરુ પર્વતની જેમ અડેલ હોય. મેઘ ગંભીર વાણીમાં સંતે કહ્યું : સિકંદર કોણ છે, તે હું જાણતો નથી. તમે કહો છો કે, એ દિગ્વિજયી છે તે આનંદની વાત છે; પણ મહાન વિજ્યતાને મારો એક નમ્ર પ્રશ્ન પૂછજો “તમે દિગ્વિજય તે કર્યો પણ ઈન્દ્રિયવિજય કર્યો? ઈન્દ્રિયને વિજય કર્યો હોય તો તમારા ચરણમાં આવવા હું તૈયાર છું. પણ જે માત્ર જગતને જ જિત્યું હોય, તે હું આવવા તૈયાર નથી.”
સિકંદરને આત્મા શું વસ્તુ છે એની ખબર ન હતી. એને તે વિશ્વવિજયની ધૂન લાગી હતી. એ ધૂનમાં જ એ પાગલ બન્યું હતું. આવા ધૂનીને આત્મચિન્તા માટે કે આત્મજાગરિક
