________________
જીવન અને દન
: ૩૧ :
છે પણુ સ્વતંત્રતા એ કયા પંખીનું નામ છે એ તા મને સમજાવા ! જીવન પર જરાય કાબૂ રાખવા નહિ ને છાતી ઢાકીને સ્વતંત્રતાની વત્તા કરવી છે? તમારી આંખા અપવિત્ર રૂપ અને લાવણ્યને માટે તલસતી હેાય; જીભ ભક્ષ્યઅભક્ષ્યના વિચાર કર્યા વિના જીંદી જુદી વાનીએ ચાખવા તલસાટ કરતી હાય; કાન ન સાંભળવા લાયક વાતા અને નિન્દાએ સાંભળવા તૈયાર હોય; ચામડી અપવિત્ર ને સુંવાળા સ્પર્શી માટે ઝ ંખના કરતી હોય; મન બીજાનું ભુંડું ચિતવતું હાય; નાકને સુંદર સુવાસ આપવા માટે કુદરતનાં દીધેલાં કામળ પુષ્પાના કચ્ચરઘાણ કઢાતા હોય; નાદિરશાહે માણસનાં માંથાં કાપી જેમ થાંભલામાં મળ્યાં, તેમ તમે પણુ સુદર ફૂલાને તેાડી ફૂલદાનીમાં મંઢતા હા; ગરીબેથી દુર્ગંધ કહી દૂર ભાગતા હો; તા કઈ રીતે માનવું કે તમે ઇન્દ્રિયાને જિતી છે અને સ્વતંત્ર અન્યા છે?
આ તા સારું છે કે માણસના હૈયામાં સામાના વિચારાને જોવાની ખરી નથી, એવી ખારી હોત તા કેવું પરિણામ આવત ? માણસ છપખ્ત ઈંચના ડગલેા પહેરી શાહ થઈ આગળ બેસી શકે છે, તે એસી શક્ત ખરા ? માણસના વિચાર એ ખારી દ્વારા બીજા માણસને દેખાત તા માણસ માનવ લાગત કે દાનવ? આ દૃષ્ટિએ તે હૈયામાં વિચારે જોવાની મારી ન કરીને કુદરતે માનવ જાતની લાજ રાખી છે ને? માણસ કેવા ક્રૂર બન્યા છે એના એક દાખલા તમને આપુ. હમણાં થાડા દિવસ પર હું એક ભાઈને મંગલે
