________________
: ૧૦
જીવન અને દર્શન દેજે. ફટા રાખો તે સંતના, જ્ઞાનીના, દયાનીના કે કોઈ તપસ્વીના રાખે. આ તો નટ–નટીના ! પ્રભાતે ઉઠીને દર્શન કોનાં કરવાનાં? નટ અને નટીઓનાં ને! માટે કહું છું કે ભૂમિકા એવી રાખો કે જેને પડઘે પડે. બ્રહ્મ ચય હશે તો સાચા આઝાદ બનશે. આમ ભૌતિક રીતે આઝાદ થયા છીએ પણ આઝાદીની ખરી લહેજત ક્યાંય દેખાય છે? મુખ પર ગ્લાની શાથી? બ્રહ્મચર્ય હોય તો મેં પર તે જ ચમકતું હોય અને બીજા ગુણે સહજ ભાવે આવી વસે. આ વાત યાદ કરે.
પાંડવ-કૌરવોના યુદ્ધમાં ભીષ્મપિતા કૌરવોના પક્ષમાં હતા. યુદ્ધના આરંભકાળે ધર્મરાજાએ ભડવીર ભાઈ ભીમને ભીષ્મપિતામહ પાસે આશીર્વાદ લેવા જમવાનું કહ્યું, ભીમે આશ્ચર્ય પૂર્વક કહ્યુંઃ “ભાઈ! આપ આ શું કહો છો ? એ તે કૌરના પક્ષમાં છેઃ એ કંઈ વિજયને આર્શીવાદ આપણને આપે! પરાજિત થાઓ એમ જ કહે ને” ધર્મ રાજાએ કહ્યું: “ના, એમ નથીઃ સાચે બ્રહ્મચારી સત્યકામી હોય છે, અસત્યક નથી હોતે, માટે તું એમની પાસે જા, અને આશીર્વાદ માંગ.” ભીમ ભાઈના વચન પર વિશ્વાસ રાખી ત્યાં ગયો ને પગે પડ્યો, કૌરવોએ આ દશ્ય જોયું અને માન્યું કે હમણાં જ પરાજયને આશીર્વાદ લઈને જશે. પણ બધાના આશ્ચર્ય વચ્ચે નૈષ્ઠિક બ્રહ્મચર્યવાન ભીષ્મપિતાએ ભીમને કહ્યું. “સત્ય તમારા પક્ષમાં છે માટે વિજય તમારે છે!” આ સાંભળી કીરે ભેંઠા પડી ગયા. આવું પ્રગટ સત્ય બોલાવનાર હેય તે તે બ્રહ્મચર્ય છે-સંયમ છે! આવા.
