________________
જીવન અને દર્શન
: ૧૦૩ : અને ખરાબ વાત સાંભળવાની વેળા આવે તે મારી જેમ કાન બંધ કરજો. ત્રીજા વાંદરાએ પિતાનું મોટું બન્ધ કર્યું છે, એ એમ સૂચવે છે કે–સારું બોલવું અને ખરાબ બોલવાને પ્રસંગ આવે કે નિન્દા કરવાની વેળા આવે તે મારી જેમ મેં બન્ધ કરી મૌન સેવવું. આ રીતે બાહ્ય આ ત્રણ ઇન્દ્રિ પર વિજય મેળવનાર પણ સુખ મેળવે છે. તે સંપૂર્ણ રીતે ઈન્દ્રિયે પર કાબૂ આવી જાય તે સાચું સુખ મળે એમાં આશ્ચર્ય પણ શું છે?
પણ આજે.કેને જીવા ઈન્દ્રિય ઉપર કાબૂ નથી. નિન્દા કરવાની ટેવ પડી ગઈ છે. આજે એકનું વાટે, આવતી કાલે બીજાનું વાટે, પરમ દિવસે ત્રીજાનું વાટે. આમ વાટ વાટ ને વાટ, બસ વાટવાની જ ટેવ પડી છે ! પણ કેઈના સદ્ગુણ ગાવા કે પ્રશંસા કરવી એની તે ટેવ જ નથી–પણ યાદ રાખજે કે નિન્દા એ બહુ જ બૂરી ચીજ છે. નિન્દા એ આજનો એક જાતને માનસિક ચેપી રોગ છે. માણસ જેમ નિન્દા કરતા જાય તેમ એ રેગ અભિવૃદ્ધિ પામતો જાય.
ખરજવું થયું હોય છે ને વારંવાર ચળ આવે છે, ને માણસ જેમ જેમ ખણતો જાય છે, તેમ તેમ ચળ ઘટવાને બદલે વધતી જાય છે. તેવી જ રીતે નિન્દાને માટે પણ કહી શકાય. ખૂજલીવાળો ઘણું ખણીને અને વિકૃત બને છે, તેમ નિન્દક પણ પારકી નિન્દા કરી પોતાના જીવનને વિકૃત બનાવે છે. ખૂજલી થઈ હોય ત્યારે નાના છોકરાઓને હાથે લુગડાં બાંધે છે ને? તેમ હવે નિન્દકના મેઢે પણ કપડાંના પાટા બાંધવાની જરૂર છે, કારણ કે નિન્દકે પણ
