________________
: ૧૦૨ :
જીવન અને દર્શન હૈયામાં પોઢેલો છે, આપણા હૈયામાં આનંદનું સરોવર ભરેલું પડયું છે ! પણ અન્ધ મન એ જોઈ શકતું નથી ને તરસ્યું બની આખા વિશ્વમાં આનંદજળ પીવા દેડે છે. જેમ કસ્તૂરી મૃગની ઘૂંટીમાં જ હોય છે. પણ એ જાણતું નથી, તેથી આખા વનમાં ભટકે છે. જે દિશાથી પવન આવે છે તે દિશા તરફ દેડે છે અને માને છે કે એ દિશામાં કસ્તૂરી હશે, પણ ખરી રીતે એ એની પિતાની પાસે જ છે.
આજે આખા વિશ્વમાં પણ આમ જ બની રહ્યું છે. જગત બહાર સુખ શોધે છે, પણ અન્તરમાં તે કદી તલાસ કરતું જ નથી. સાચું સુખ મેળવવું હોય તે બાહ્ય પદાર્થોમાંથી 'મન વાળવું જોઈએ, ઈન્દ્રિય પર વિજય મેળવે જોઈએ,
જીવનમંથન કરવું જોઈએ, ચિત્ત સ્થિર બનાવવું જોઈએ, અને મનના વધતા વેગને અટકાવવા આત્મનિરીક્ષણ કરવું જોઈએ. આ રીતે સાધના કરીશું તે જ આપણે સાચું સુખ મેળવી શકીશું. આજને ચેપી રોગ
આત્મિક સુખને પૂર્ણ રીતે નહીં સમજનાર જાપાનીએ પણું ઈન્દ્રિયજ્ય માટે અનેક પ્રયોગ કર્યા છે. જાપાનના ટેકી શહેરના ત્રણ દરવાજા પર ત્રણ મહાકાય વાંદરાનાં પૂતળાં મૂક્યાં છે. એ ત્રણે પૂતળાં, ઈન્દ્રિયજયને બોધપાઠ આપે છે. એક વાંદરાએ આંખ બન્ધ કરી છે, આંખ બન્ધ કરીને એ એમ કહેવા માંગે છે કે–સારી વસ્તુઓ જેજે અને ખરાબ વસ્તુઓ જેવાને પ્રસંગ આવે તો મારી જેમ આંખ બન્ધ કરજે. બીજા વાંદરાએ પોતાના કાન બંધ કર્યા છે, એ એમ ચેતવે છે કે–સારી વાત સાંભળવાનો પ્રસંગ આવે તો સાંભળો
