________________
: ૧oo :
જીવન અને દર્શન આ ચાર પંક્તિઓ પર જરા વિચાર કરે. આપણે જગતમાં આવ્યા, જન્મ લીધો ત્યારે રડતા હતા, તે વખતે આપણે નિર્દોષ કાળ હતો. નિર્દોષ જીવનને લીધે આપણે શું કરીએ છીએ, એ આપણે જાણતા નહોતા. આપણે શા માટે આવ્યા છીએ ? સુખ શું ? ને વાસ્તવિક સુખનાં સ્વમાં શાં? એ આપણે સ્કૂલ રીતે સમજતા નહોતા એટલે રડતા હતા. એ સમયે નિર્દોષ બાળકોને જોઈ ઘરના ને ગામના માણસો હસતા હતા, કારણ કે શેઠને ત્યાં પુત્ર જન્મે એટલે આનંદજન્ય હાંસ્ય જ હોય ને? પણ હવે તે તમે સમજણા થયા, વિચારક થયા, વેપારી થયા, પ્રૌઢ બુદ્ધિવાળા થયા. હવે દુનિયા એ રીતે છોડવી કે આપણું મેં પર સકર્તવ્યનું ને જિંદગી સફળ કર્યાનું સ્મિત હોય, આનન્દ હોય, સંતોષની રેખા મેં પર ઉપસતી હોય, સંતેષને પ્રકાશ માં પર ચળકાટ મારતો હોય અને આપણું કર્તવ્ય ને સગુણોને યાદ કરી લોકો અશ્રુને પ્રવાહ વહાવતા હોય. આ રીતે મરણ થાય તે જાણવું કે જિંદગી મેળવી તે કેળવી!
પણ તે સમયે હાય, હાય! મારું શું થશે? મારી મિલ્કતનું શું થશે? મારા કુટુમ્બનું શું થશે? એવા જે દૈન્યતા ભર્યા શબ્દો ને ઉગારે નીકળ્યા તે સમજવું કે 'જિંદગી મેળવી પણ કેળવી નહિ. અને કેળવ્યા વિનાની જિંદગી તે દીર્ઘ હોય તે પણ વધ્યું જ છે.
તત્ત્વચિન્તક કહે છેઃ જેમ માણસ જૂનાં કપડાં છોડે ને નવાં કપડાં પહેરે છે, તેમ માનવ જીણું શરીર છેડીને નૂતન શરીર ધારણ કરે છે. જેમ જૂનાં વચ્ચે છોડીને નવાં કપડાં
