________________
આપણે આત્મનિરીક્ષણ કરીશું? કરનાર એ દારૂ પીધેલ ગુંડાને ઘસડીને પીટવા માંડયા. વાતાવરણ એવું હતું કે આવું હિચકારું કૃત્ય કરનારને લોકો ત્યાં જ પૂરો કરી દેત.
આ આખા બનાવ દરમ્યાન સંતે પોતાની રોજની ઉદાસીનતાભરી શાંતિ અને સહિષતા જાળવી રાખેલી. હવે એ વચ્ચે પડ્યા અને તેઓ સદા મૌન રહેતા હોવાથી) નીચેનો સંદેશો લખી આપ્યો
“આને મારશો તો એ મને મારવા બરાબર છે. એને જવા દો, કારણ કે મેં એને માફી આપી દીધી છે.”
સંતનું વચન વણલખ્યો કાયદો હતો તેથી, એમની વિનંતીનું કમને સૌએ પાલન કર્યું અને એ દુરાત્માને છોડી દેવાયો.”
‘લૌકિક અને ‘લોકોત્તર’ વિષયક એક પ્રચલિત ભ્રાંતિ :
આ રીતે, જાતે ગમે તેટલું કષ્ટ વેઠીને કે નુકસાન સહન કરી લઇને અપરાધી પ્રત્યે પણ આત્મીય સ્વજન જેવો પ્રેમપૂર્ણ વ્યવહાર કરતા મહાનુભાવો પ્રત્યે આપણું મસ્તક ઝૂકી જાય-અંતર નમી પડે એ સહજ છે.
કિંતુ, પોતાના સંપ્રદાયની બહાર મોક્ષમાર્ગનું અસ્તિત્વ જ નથી એવા પૂર્વગ્રહનું પડળ જેની દૃષ્ટિ આડું પડ્યું હોય છે તે પોતાના મતપંથ-સંપ્રદાયની બહાર રહેલ વ્યક્તિઓના આવા પ્રકૃષ્ટતાએ પહોંચેલસ્વભાવરૂપ બની ગયેલ–ગુણોનીય મુક્તકંઠે પ્રશંસા કરતાં ખચકાય છે. એને એ સમજણ મળી હોય છે કે “મુકિતનો ઇજારો તેના મત-પંથનો જ છે; અન્ય મત-પંથમાં રહેલ વ્યકિતમાં ભલે ગમે તેવા ઉત્કૃષ્ટ ગુણો દેખાતા હોય પણ તે આભાસિક જ હોય, તેની પ્રશંસા કરીએ તો અધર્મ પોષાય.’
આપણાં કેટલાંક ધાર્મિક વર્તુળોમાં સામાન્યત: એક મોટો ભ્રમ પ્રવર્તતો દેખાય છે: તે એ કે જૈનધર્મનિર્દિષ્ટ ક્રિયાકાંડની પ્રવૃત્તિ તે લોકોત્તર” ધર્મ, અને અન્ય મત-પંથ-દર્શનનિર્દિષ્ટ ધર્માનુષ્ઠાનની પ્રવૃત્તિ તે “લૌકિક” ધર્મ. (જે સત્પવૃત્તિ મુકિતસાધક ન હોય તે ‘લૌકિક ધર્મ અને જે મુક્તિ-પ્રાપ્તિમાં હેતુભૂત હોય તે લોકોત્તર : આ છે “લૌકિક' અને લોકોત્તર'ની જૈન પરિભાષા). આથી પોતાના મત-પંથના વાડામાં રહેલ વ્યક્તિની સ્વાર્થદૂષિત, કે તૃષ્ણાના બીજમાંથી જન્મેલી, ભાસિક