Page Text
________________
ધર્મનો પ્રારંભ
પ્રથમ છે, “માટે ભવ્ય જીવે પોતાની શક્તિ અનુસાર અનુકંપાપૂર્વક દાનધર્મનું પાલન કરવું જોઈએ, એનાથી જ શેષ ગુણોની ઉપલબ્ધિ થાય છે.”
૨૦
ધર્મબીજ
૪૫
બીજ વાવ્યા વિના, ખેતરમાં બીજી મહેનત ગમે તેટલી કરીએ, અને સારો વરસાદ પણ થાય, તોયે પાકની આશા રાખવી વ્યર્થ છે; તેમ અનુકંપા, કરુણા, મૈત્રી આદિના બીજકો હૃદયભૂમિમાં નંખાયા વિના ધર્મસિદ્ધિનો પાક લણી શકાતો નથી. મુક્તિપથનો યાત્રિક, તેની કોઇ પણ કક્ષાએ, આ ભાવોથી ઓછાવત્તા અંશે વાસિત હોવો જ જોઈએ. આ ભાવોથી જે અપરિચિત છે જેના જીવનમાં આ ભાવો વણાયા નથી તેને ધર્મની પ્રાપ્તિ થવી મુશ્કેલ છે. ધર્મારાધનામાં આ ભાવો બીજના સ્થાને છે.૨૧ પૂર્વસેવા, માર્ગાનુસારીના ગુણો આદિ પ્રારંભિક ધર્મપ્રવૃત્તિ દ્વારા એ બીજ આત્મામાં પડે છે અને પોષાય છે. એ બીજ પલ્લવિત થઈ, અનેક જન્મોના અભ્યાસ દ્વારા પૂર્ણ વિકાસ પામી, એ ભાવો આત્મસાત્ થાય છે ત્યારે મુકિત મળે છે.૨૨ અર્થાત્ આત્મક્ષેત્રે આ ગુણોના બીજારોપણથી મુક્તિપ્રયાણ આરંભાય છે, અને એ ભાવોનો વિકાસ પૂર્ણતાએ પહોંચતાં મુક્તિયાત્રા પૂરી થાય છે.
ટૂંકમાં, મૈત્રી, પ્રમોદ, કરુણા અને કરુણાપૂર્ણ ઉપેક્ષા અર્થાત્ માધ્યસ્થ્ય જેટલા વિકસિત તેટલા અંશે મોક્ષમાર્ગે પંથ વટાવ્યો ગણાય અને એ ભાવોમાં જેટલી કચાશ, તેટલો ગ્રંથ બાકી લેખાય.
ધર્મના નામે પોષાતી ભ્રમણા
ઉપર્યુક્ત વિવેચન ઉપરથી વિમર્શશીલ વાચક સમજી શકશે કે દયા, દાન, સેવા, લોકોપકારની વૃત્તિ એ ધર્મજીવનના પાયાના ગુણ છે.
પરાર્થવૃત્તિના એ અંકુરને પ્રોત્સાહન આપવાના બદલે, આરંભ-સમારંભની વાતો આગળ કરીને, જનસેવાની એવી પ્રવૃત્તિઓને કોઈ ધર્મોપદેશક ઉતારી પાડતા હોય તો જાણવું કે આધ્યાત્મિક વિકાસક્રમના યથાર્થ બોધથી એ ઉપદેશક વંચિત છે. એ ખરું કે આવી પ્રવૃત્તિઓ જો કોઈ અંગત સ્વાર્થ સાધવાના લક્ષ્યથી જ થતી હોય તો એનું આધ્યાત્મિક મૂલ્ય
| SR No. | 005904 |
| Book Title | Aapne Aatmnirikshan Karishu |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Amarendravijay |
| Publisher | Aatmjyot Prakashan |
| Publication Year | 1982 |
| Total Pages | 192 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |