Page Text
________________
૨૬
આપણે આત્મનિરીક્ષણ કરીશું? બૌદ્ધ કે જૈન થવા માટે પણ આવશ્યક છે. અત: એ સદ્ગણોને ધારણ કરવા એ જ જો સાચું વૈષ્ણવ થવાપણું, બૌદ્ધ થવાપણું અને જૈન થવાપણું હોય તો વૈષ્ણવપણું, બૌદ્ધપણું અને જૈનપણું એ જુદી વસ્તુઓ રહેતી નથી, એ એક જ વસ્તુ બની જાય છે. જેમ જલ, વારિ, પાણી, નીર શબ્દો એક જ વસ્તુના બોધક હોઈ જલ, વારિ, પાણી, નીર એક જ વસ્તુ છે તેમ વૈષ્ણવ, બૌદ્ધ, જૈન (શબ્દો) એક જ વસ્તુના બોધક હોઈ (એ શબ્દો દ્વારા નિર્દિષ્ટ) એક જ વસ્તુ છે.
જગતમાં દાર્શનિક મંતવ્યો હંમેશાં જુદાં જુદાં જ રહેવાનાં, તેમ જ ક્રિયાકાંડની પ્રણાલીઓ પણ જુદી જુદી રહેવાની, કિંતુ અહીં એ સમજી લેવું જરૂરી છે કે દાર્શનિક મંતવ્યો અને ક્રિયાકાંડની જુદાઈને લીધે ધર્મમાં જુદાઈ આવી શકતી નથી. હજારો માણસોમાં દાર્શનિક માન્યતાઓ અને ક્રિયાકાંડની રીતિપદ્ધતિઓ એકબીજાથી જુદી જુદી હોવા છતાંય જો એ બધા સત્ય-અહિંસા અને ક્ષમા, સમતા, શમ, સંતોષ આદિ આંતરિક ભાવ) રૂપ એક ધર્મમાં માનનાર હોય તો તેઓ એક જ ધર્મના ગણાવા યોગ્ય છે. . -ધાર્મિકતાનું ખરું માપ
“એ વાત સ્પષ્ટ છે કે ધાર્મિકતાનું માપ ધર્મથી (ધર્મના નિર્મળ રંગે જીવન જેટલું રંગાયું હોય તે પરથી) થાય, દાર્શનિક પટુતાથી કે ક્રિયાકાંડના બાહ્ય આચરણ પરથી નહિ. તેમ જ એ પણ ખુલ્લું છે કે જીવનો ઉદ્ધાર એક માત્ર ધર્મથી (અહિંસા-સત્ય-ક્ષમાદિ રૂપ સદ્ધર્મના પાલનથી) છે, કોરાં દાર્શનિક મંતવ્યોના સ્વીકરણથી કે કોરાં ક્રિયાવંડથી નહિ. આમ છતાં, ભિન્ન પ્રકારના દાર્શનિક વાદો પૈકી કોઈ પણ વાદ કોઈ માણસની પવિત્ર ધર્મસાધનામાં સહારો આપનાર બને અને કોઈ પદ્ધતિનાં ક્રિયાકાંડ એની પવિત્ર ધર્મસાધનામાં ઉલ્લાસ પૂરનાર બને તો તે માણસ માટે તે બને (તે વાદ અને તે ક્રિયાકાંડ) શ્રેયસ્કર બની જાય છે. આ
આમ, ધર્મ એ મુદ્દાની વસ્તુ છે, અને દાર્શનિક મતવાદ તથા ક્રિયાકાંડનું સૌષ્ઠવ ધર્મપાલનમાં ઉપયોગી અથવા સહાયક થવામાં જ રહેલું છે. જેની પવિત્ર ધર્મસાધનામાં જે તત્વવાદ અને જે પ્રકારનાં ક્રિયાકાંડ સહારો આપે તે તેના માટે અમૃતરૂપ. અત: દાર્શનિક મંતવ્યોની
| SR No. | 005904 |
| Book Title | Aapne Aatmnirikshan Karishu |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Amarendravijay |
| Publisher | Aatmjyot Prakashan |
| Publication Year | 1982 |
| Total Pages | 192 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |