________________
આપણે આત્મનિરીક્ષણ કરીશું? પ્રકાશમાં તે પોતાની ધર્મપ્રવૃત્તિની આકરી કસોટી કરે છે.
સફળ વેપારી જેમ સાંજે રોજ મેળ મેળવે છે, તેમ સાધક સદા એ ચકાસણી કરતો રહે છે કે પોતાને પ્રાપ્ત સાધનાથી આત્મનિર્મળતા, ઉદારતા, ગંભીરતા, ચિત્તની પ્રસન્નતા આદિ આત્મિક ગુણસંપત્તિ વધે છે કે નહિ? સાધ્ય એની દૃષ્ટિ સન્મુખ સદા તરવરતું હોય છે; સાધ્યની પ્રાપ્તિમાં વિનભૂત વૃત્તિ, પ્રવૃત્તિ અને પરિસ્થિતિનો અંત આણવા અને સાધક સામગ્રીને મેળવવા તે કટીબદ્ધ થયેલ હોય છે. આપણા હિતની વાત : આત્મનિરીક્ષણ અને ખોજ
હવે વાચક વિચારી જુએ કે તેની પોતાની પ્રકૃતિનો ઢાળ કેવો છે? ઉપાસક જેવો કે સાધક જેવો? “ધર્મ સાધી રહ્યા છીએ એવા ખોટા આભાસમાં રહી આત્મોન્નતિની આ દુર્લભ તક એળે ન જાય એ માટે, સાધકના જેવી અન્વેષણાત્મક દૃષ્ટિ કેળવી, આપણી ધર્મારાધનાનું આપણે. પરીક્ષણ કરતા રહીએ એ શું જરૂરી નથી?
દુર્લભ માનવભવની સફળતા તમે જો ઇચ્છતા હો, ધર્મની આરાધના વિના એ સફળ ન બને એ જાણતા હો અને માનતા પણ હો, તો એ શોધી કાઢવું શું અત્યંત જરૂરી નથી કે જે તત્વથી દેવદુર્લભ માનવભવ સાર્થક થાય છે એ ધર્મતત્ત્વ કયું?
પૂર્વધરોના જ્ઞાનની ધારા જેમાં ઝીલાઈ છે એવા શ્રી પંચસૂત્ર નામના સૂત્રાત્મક ગ્રન્થના પ્રારંભમાં જ એના પૂર્વધર કર્તા સ્પષ્ટતા કરે છે કે “સંસારનો ઉચ્છેદ શુદ્ધ ધર્મથી થાય. સંસારનો અંત “ધર્મથી થાય એમ ન કહેતાં ‘શુદ્ધ ધર્મથી થાય એમ એમને કેમ કહેવું પડયું? જેનાથી ભવના ફેરા ટળે એ વસ્તુને બદલે જીવો કોઈ ભળતી જ વસ્તુને પકડી લઈ, ધર્મારાધના કરી રહ્યા છીએ” એ ભ્રમમાં રહી, મુક્તિસાધનાનો આ દેવદુર્લભ અવસર ખોઈ ન બેસે એ કરુણાબુદ્ધિથી જ્ઞાનીઓ આ ચેતવણી યુગે યુગે ઉચ્ચારતા રહ્યા છે. એ ડેન્જર સિગ્નલ” ની નોંધ આપણે લઇશું? કે ધર્મપ્રવૃત્તિના નિષ્ણાણ કલેવરને બાથ ભીડી, આંખ મીંચીને દોયે રાખીશું?