Aapne Aatmnirikshan Karishu

SR No.: 005904
Original Sutra Author: N/A
Author: Amarendravijay
Publisher: Aatmjyot Prakashan
Publication Year: 1982
Total Pages: 192
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 12 MB

Page 32

આપણે આત્મનિરીક્ષણ કરીશું?
એકસરખાં નથી. મૂર્તિપૂજક કુટુમ્બમાં જેનો ઉછેર થયો છે તે વ્યક્તિને એક દિવસ પૂજા ન થાય તોય તે તેને ખટકે છે. સ્થાનકવાસી જીવનભર પ્રભૂપૂજા નહિ કરે છતાં એને કશું ખૂટતું નહિ લાગે. મૂર્તિપૂજાનો સ્વીકાર અને આદર કરનારા પણ પૂજાની ભિન્ન ભિન્ન પદ્ધતિનો આગ્રહ રાખે છે. એક રાજવી ઠાઠમાં જિનબિંબ જોઈને તોષ અનુભવે છે, બીજો ધ્યાનસ્થ મુદ્રામાં સ્થિત નિર્વસ્ત્ર જિનબિંબનાં જ દર્શન-પૂજનનો આગ્રહી છે. તો કોઈને ગળથૂથીમાં જ એ સંસ્કાર મળે છે કે “દયા-દાન એ સંસાર-વૃદ્ધિનું કારણ છે! આપણા પંથનાં સાધુ-સાધ્વી સિવાયના કોઈને ય અન્ન-પાણી-ઔષધ આદિ આપવાં એ પાપ છે!”
८
ઉપાસક કોટિના આરાધકો પોતાને કુળપરંપરાથી પ્રાપ્ત થયેલ આચારમાં કોઈ પ્રશ્ન ઉઠાવતા નથી. તેઓ તેમનું જીવન એક નિવૃત ઘરેડ મુજબ પસાર કરે છે. જેમ મધ્યમવર્ગની એક ગૃહિણી. તે સવારે સૌથી વહેલી ઊઠે, પાણી ભરે, ચૂલો પેટાવે, વાસીદું કાઢી નાંખે, ચા-નાસ્તો . તૈયાર કરી નિશાળે જતાં બાળકોને નિશાળે જવા માટે તૈયાર કરે, ઇત્યાદિ. એ જ રીતે વેપારીને, વિદ્યાર્થીને મજૂરને પોતપોતાની આગવી ઘરેડ હોય છે. પોતપોતાની નિયત ઘરેડ મુજબ એ. દરેકનું જીવન વચ્ચે જતું હોય છે તેમ જે તે મત-પંથનાં ધાર્મિક ગણાતાં અનુયાયીઓનું જીવન પણ તે જે મત-પંથનાં હોય તદનુસાર માત્ર એક વિશિષ્ટ ઘરેડમાં જ પસાર થતું હોય—જીવન પ્રત્યેના એમના દૃષ્ટિકોણમાં કે એમનાં જીવનમૂલ્યોમાં એનાથી કોઈ પરિવર્તન આવ્યું ન હોય–તો યે તેઓ દૃઢતાપૂર્વક એમ માનતાં થઈ જાય છે કે તેઓ સાચા મુક્તિપથમાં પ્રતિષ્ઠિત થઈ ચૂકયાં છે.
ઉદાહરણ તરીકે, એક જૈન સવારે હાથમાં ચોખાનો વાટવો લઈને દેરાસરે દર્શન કરવા જાય છે, ધર્મમાં તે વધુ દૃઢ હોય તો વહેલો ઊઠીને પહેલાં પ્રતિક્રમણ કરે છે, પછી દેરાસરે દેવદર્શન કરે છે, ઉપાશ્રયે જઈ ગુરુવંદન કરી ગુરુ પાસે પચ્ચક્ખાણ લે છે, ઘેર આવીને નવકારશી કરે છે, ચા-નાસ્તો લઈ સ્નાનાદિથી પરવારી પૂજા કરવા ફરી દેરાસરે જાય છે કે ઉપાશ્રયે વ્યાખ્યાન સાંભળવા બેસે છે. એ પછી તે પોતાની વ્યાવહારિક દિનચર્યામાં પરોવાઈ જાય છે. એમાં તે એવો ઓતપ્રોત બની રહે છે કે સાંજે તે પ્રતિક્રમણ કરવા ન બેસે ત્યાં સુધી એને પોતાને