Page Text
________________
ધર્મ કે કુલાચાર? સામગ્રી મળી–તો કંઈક અપૂર્વ ભાવોલ્લાસ જાગવો જોઇએ, હર્ષાશ્રુની ધારા વહેવી જોઈએ, પણ એવું તો કશું થયું નહિ! એને યાત્રા અપૂર્ણ લાગે છે.
ઉપાસક વ્યવહાર પ્રધાન હોય છે, સાધક નિશ્ચયપ્રધાન હોય છે. ધર્મનાં માત્ર બાહ્ય અનુષ્ઠાનો જોઈને “અહીં ધર્મ છે એમ વ્યવહારનય સ્વીકારે છે, કે સાધુનો વેષ માત્ર જોઈને ‘આ સાધુ છે એમ તે માને છે, પણ નિશ્ચયનય બહારના આકારને વીંધી અંતસ્તલ કેવું છે તેની કસોટી કરે છે.
તેથી સાધકને ધર્મની ક્રિયા માત્રથી કે વેશ માત્રથી ‘હું ધર્મી છું કે “હું સાધુ છું એવો સંતોષ થતો નથી. એ પ્રશ્ન કરે છે–આત્મનિરીક્ષણ કરે છે કે “મારી પાસે ધર્મક્રિયા તો છે પણ અંતરમાં ભાવ કેવો છે? વેશ તો છે પણ વૃત્તિ કેવી છે?” એનું આત્મનિરીક્ષણ સતત ચાલું જ રહે છે, તેથી ઉપાસકની જેમ ક્રિયામાત્રથી તે નિરાંત નથી અનુભવી શકતો.
દવા લીધા પછી રોગ મટે છે કે નહિ તેની પ્રતીક્ષા દરદી સતત કરતો રહે છે. દવા લેવા છતાં રોગનાં ચિહ્નો મોળાં ન પડે તો એ દવા બદલે છે, કોઈ નિષ્ણાત દાકતરની સલાહ લે છે તેમ ધર્મઔષધનું સેવન કરવા છતાં ભવરોગ મોળો પડતો ન દેખાય તો સાધકને ચિંતા થાય છે. ભાવારોગ્યની પ્રાપ્તિ તે ઝંખતો હોય છે એટલે તે એ અન્વેષણ ર્યા વિના રહી શકતો નથી કે પોતે સેવન કરી રહેલ ઔષધ, તેની સેવનવિધિ અને પથ્ય બરાબર છે કે તેમાં કાંઈ ભૂલ થાય છે? સમકિત–રત્ન કે કાચનો ટુકડો
સામાન્યત: દરેક ધર્મના અને દરેક મતના અનુયાયીઓ પોતાને મળેલ વિચારધારા અને સાધનાપદ્ધતિને સર્વાગ સંપૂર્ણ માનતા હોય છે. તે દરેકનો દાવો હોય છે કે તેની જીવનશૈલી અને ક્રિયાકાંડ જ મુક્તિએ લઈ જાય. પણ તે દરેકની દિનચર્યા અને ક્રિયાકાંડમાં કેટલું બધું અંતર દેખાય છે!
હિન્દુ, જૈન, બૌદ્ધ, મુસ્લિમ, ખ્રિસ્તી આદિ ધર્મ-પંથના અનુયાયીઓની દિનચર્યા અને અનુષ્કાનોમાં રહેલ વૈવિધ્યની વાત બાજુએ મૂકીએ, પણ જૈનોના વિવિધ સંપ્રદાયોની દિનચર્યા અને અનુષ્ઠાનો પણ
| SR No. | 005904 |
| Book Title | Aapne Aatmnirikshan Karishu |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Amarendravijay |
| Publisher | Aatmjyot Prakashan |
| Publication Year | 1982 |
| Total Pages | 192 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |