Page Text
________________
૬
આપણે આત્મનિરીક્ષણ કરીશું ?
માત્ર કુલાચાર છે—જૈનકુલનો આચાર માત્ર છે. જૈનકુલમાં જન્મ પામવા છતાં જેને એ કલ્યાણપ્રદ આચાર પ્રત્યે પણ અરુચિ છે તે કદાચ ધર્મવિમુખ હોઈ શકે, પણ એ કુલાચારનું પાલન કરનારાં બધા સાચા અર્થમાં ધર્મી જ છે એવું યે નથી. આ હકીકત, ધર્મમાર્ગે પા પા પગલી માંડનાર અપુનર્બંધક આત્માની ગુણસમૃદ્ધિનો નિર્દેશ આપતાં શાસ્ત્રવચનોમાંથી ઊપસી આવે છે.*
સાધકવૃત્તિ
આ જાણ્યા પછી કેટલાક આરાધકો ક્ષણભર થંભી આત્મનિરીક્ષણ કરવા લાગે છે. પરંતુ બીજા કેટલાક એવા હોય છે કે જે કુળપરંપરાથી કે રૂઢિથી પ્રાપ્ત ધર્માનુષ્ઠાનો અને ક્રિયાકાંડના આચરણથી સંતુષ્ટ રહે છે. એ ઉપાસક વર્ગ છે. પૂજા, સામાયિક, તપ, જપ કે દાનાદિ કર્યાં તો એને સંતોષ રહે છે કે મેં ધર્મની આરાધના કરી છે. પરંતુ આ બધું કરવા માત્રથી સાધકને સંતોષ થતો નથી. દેવદર્શન, મુનિવંદન, દાન, પૂજા, તપ, જપ, સામાયિકાદિ આરાધના કર્યા પછી તે પોતાનું નિરીક્ષણ કરતો રહે છે કે કાલ કરતાં આજે હું કાંઈક આગળ વધ્યો કે નહિ? કાલ કરતાં આજે મારી વૃત્તિઓમાં કેટલો ફરક પડયો ? આત્મશુદ્ધિનો પ્રત્યક્ષ અનુભવ કરવાની એને પ્રબળ ઇચ્છા હોય છે. ક્રિયા કર્યા પછી પોતાની પ્રકૃતિમાં કંઈ સુધારો ન અનુભવાય—પોતાનાં સ્વાર્થ, લોભ, તૃષ્ણા, આસક્તિ આદિમાં કર્યાંય ઘસારો ન અનુભવાય તો એને જંપ વળતો નથી—એને ચેન પડતું નથી. એ સાધક વર્ગ છે.
શ્રી સિદ્ધગિરિની યાત્રાએ ગયા, પગપાળા ગિરિરાજ ચડ્યા, ગભારામાં પહોંચ્યા, દાદાનાં દર્શન કર્યાં—એથી યાત્રા થઈ ગયાનો સંતોષ ઉપાસક માણી શકે છે. પણ ગિરિરાજ ચડ્યા, પ્રભુનાં દર્શન-પૂજા કર્યાં એટલા માત્રથી સાધકને સંતોષ નથી થતો. એના મનમાં તો વિચાર ઘોળાય છે કે હું અહીં સુધી આવ્યો, શ્રી સિદ્ધગિરિ જેવા પરમપાવન તીર્થના પવિત્ર વાતાવરણમાં પેઠો, કરુણા અને પ્રશમરસથી ભરપૂર પ્રભુની દૃષ્ટિ સાથે દૃષ્ટિ મેળવવાનો મંગળ અવસર મને પ્રાપ્ત થયો—આવી અનુપમ
* જુઓ પ્રકરણના અંતે આપેલ પરિશિષ્ટ,
| SR No. | 005904 |
| Book Title | Aapne Aatmnirikshan Karishu |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Amarendravijay |
| Publisher | Aatmjyot Prakashan |
| Publication Year | 1982 |
| Total Pages | 192 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |