Page Text
________________
૧૦૮
આપણે આત્મનિરીક્ષણ કરીશું? નામે ઓળખાવતાં હોય એટલા જ માત્રથી સારગ્રાહી દૃષ્ટિવાળો મુમુક્ષુ એનો સ્વીકાર કરતાં અચકાતો નથી-અચકાવું જોઈએ પણ નહિ.૫ જૈનાગમમાં જણાવેલ તથ્ય કે વિધિનિષેધ અન્ય મતના શાસ્ત્રોમાં જુદા નામે અને જુદી પરિભાષામાં પ્રતિપાદિત થયેલાં હોય એટલા જ માત્રથી એને જુદાં માનવાં કે અમાન્ય કરવાં એ ધર્મશ્રદ્ધાનું નહિ પણ દૃષ્ટિસંમોહનું -દૃષ્ટિરાગનું–અજ્ઞાનનું-અંધશ્રદ્ધાનું લક્ષણ છે. જે ધર્મતત્વ, વિધિનિષેધ કે કર્મકાંડ રાગ, દ્વેષ અને મોહરૂપ ચિત્તના મળનો નાશ કરવામાં ઉપયોગી થતાં હોય તે ચાહે તે મત-પંથ-શાસ્ત્ર દ્વારા અને ચાહે તે પરિભાષામાં રજૂ થયેલાં હોય તો યે તે સર્વજ્ઞસંમત જ છે. ' | ‘અન્ય દર્શનીએ કરેલું કથન આપણાથી માન્ય રાખી શકાય ખરું? –આ આશંકાનું નિરાકરણ કરતાં ઉપાધ્યાય યશોવિજ્યજી મહારાજે સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહ્યું છે કે, “જે વચન અર્થથી જિનાજ્ઞા સાથે સંગત હોય તે ભલેને અન્યનું હોય, તેને અયુક્ત ન કહી શકાય.” માર્ગના ત્રિભેટે પથદર્શક પાટિયાની ગરજ સારે તેવું આ વચન, મુકિતપથના સર્વ પથિકોએ અને જિજ્ઞાસુઓએ હૈયે કંડારી રાખવા જેવું છે. આ અલ્પાક્ષરી વિધાન ઉપર વિવેચન કરતાં ‘ઉપદેશરહસ્ય' નામના ગ્રંથની સ્વરચિત ટીકામાં તેઓશ્રીએ ફોડ પાડ્યો છે કે
“ભલે અત્યકથિત હોય, પણ જે વચન અર્થથી જિનાજ્ઞા સાથે સંગત હોય, તે સ્વીકાર્ય જ છે. કોઈ કહેશે કે ‘તે ભલે સાચું હોય, પણ ખોટી પરંપરામાં પડ્યું હોવાથી અપ્રામાણિક ઠરે છે. કિંતુ, એમ ન કહી શકાય; કારણ કે, જે કંઈ સારું છે તે બધું દૃષ્ટિવાદમાંનું જ છે, અર્થાત એ જિનોકત જ છે. એ ખરું કે, કંઈ પણ સમજ્યા-વિચાર્યા વિના અન્યનું વચન એમ ને એમ સ્વીકારી લેવું જોખમી છે. કિંતુ, વિચાર-વિમર્શ કરતાં જિનાજ્ઞા સાથે જે સંગત જણાય–પછી ભલેને તે જુદા જુદા શબ્દોમાં કહેવાયું હોય તેને સ્વીકારવામાં કંઈ અનુચિત થતું નથી. એ રીતે જ તો મિથાશ્રુત સમ્યગ્રષ્ટિને સમ્યફથુત બને છે ને? કોઈ વાત બીજાએ કહેલી છે એટલા માત્રથી જ તેનો અનાદર કરવો એમાં નર્યું અજ્ઞાન જ છતું થાય છે. સુવિહિતશિરોમણિ આચાર્ય શ્રી હરિભદ્રસૂરિ મહારાજ તો કહે છે કે, ‘અર્થથી જેને જિનાજ્ઞા સાથે બાધ ન હોય તે વચન પ્રત્યે દ્વેષ-અરુચિ રાખવાં એ મોહનો જ એક ચાળો છે.”
| SR No. | 005904 |
| Book Title | Aapne Aatmnirikshan Karishu |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Amarendravijay |
| Publisher | Aatmjyot Prakashan |
| Publication Year | 1982 |
| Total Pages | 192 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 12 MB |