________________
આપણે આત્મનિરીક્ષણ કરીશું? “થોડા દિવસ બાદ જમુનાએ મુલનને ફોન કરી કહ્યું કે કે તે હેઝલની કબર પર ફૂલ ચઢાવવા માગતી હતી અને જો તે એની સાથે આવે તો સારું. અને દીકરીની કબર પર ફૂલ ચઢાવવા જતી તેનાં ખૂનીની માતાની સાથે તે ગઈ...દિલગીર હિન્દુ માતાને હેઝલની કબર પર સફેદ ટુલીપના બાર કૂલ શ્રદ્ધાથી મૂકતી તે જોઈ રહી. ફૂલ સાથે એક કાર્ડ હતું, અને તેના પર બાયબલની ઉક્તિ સાથે લખાણ હતું:
‘હાલી હેઝલની પ્રેમભરી યાદમાં.
-શ્રી અને શ્રીમતી મોહાંગી તરફથી.' મુકદ્દમાની સુનાવણી વખતે બન્ને માતાઓ અદાલતમાં સાથે જ બેસતી હતી. પહેલા જ દિવસે એક પોલીસ ઈન્સ્પેક્ટર શ્રીમતી મુલનને પૂછયું, ‘તમે આ વ્યકિતને (જમુનાને તમારી સાથે બેસવા દેવા માગો છો?” અને શ્રીમતી મુલને જવાબ આપ્યો, ‘અલબત્ત'.
“પણ ચુકાદાને દિવસે બેમાંથી એકેય માતા અદાલતમાં હાજર ન હતી. મોતની સજાનું ઉચ્ચારણ એકેયે સાંભળ્યું નહિ.
શ્રીમતી મુલનને શાનને થયેલી સજા વિષે એક મિત્ર પાસેથી ખબર મળી.
કેવું અર્થ વગરનું! હેઝલને કોઈ જ પાછી લાવી શકવાનું નથી, તો પછી એક યુવાનને સુધરવાનો મોકો કેમ ઝૂંટવી લેવો.'
મુલને જમુનાને ફોન કર્યો, પણ જમુના દુઃખથી બીમાર પડી હતી. એટલે મુલને જમુનાને આશ્વાસનની ચિઠ્ઠી લખી મોકલી : “હું તમારા પુત્રને માટે પ્રાર્થના કરું છું અને હજુય તેને બચાવવાનો સમય છે.'
એ રાતે મોડે સુધી શ્રીમતી મુલને શાનની મુકિત માટે પ્રભુ પાસે યાચના કરી. બીજી સવારે એણે કેટલાંક ધાર્મિક પુસ્તકો શાનને જેલમાં મોકલી આપ્યાં.
એની પ્રાર્થના ઈશ્વરે સાંભળી. શાનની ફાંસી મુલત્વી રખાઈ અને એને અપીલ કરવાની મંજૂરી મળી. અપીલમાં શાનની ફાંસીની સજા રદ થઈ સાત વરસની જેલ થઈ.
“પછી શ્રીમતી મુલન શાનને જેલમાં મળવા ગઈ..મળતાં જ એણે પહેલું સ્મિત કર્યું. શાનનો ભાર હળવો થયો. પછી તો એણે પોતાના ઘરની વાતો શાન સાથે કરી...શ્રીમતી મુલનના શબ્દોમાં : “એને ખુશી કરવા મેં મારી બીજી છોકરી એવલીનના લગ્નની વાત એને કરી....'
શાનને ત્યાંથી ૫૦ માઈલ દૂર બીજી જેલમાં લઈ જવામાં આવ્યો છે. શ્રીમતી મુલને એને ત્યાં પણ, અવારનવાર મળવા જવાનું વચન આપ્યું છે: ‘પચાસ તો શું એકસો પચાસ માઈલ દૂર હશે તો ય હું તને જરૂર મળવા આવીશ.”
આમ આ ઉદાર દયા અંગ્રેજી માતાએ દીકરીના ખૂનીને સાચા દિલથી ક્ષમા આપી છે.”