________________
શ્રી જિનના ‘અજૈન’ અનુયાયીઓ
‘યોગશાસ્ત્ર’માં આચાર્ય હેમચંદ્રસૂરિ મહારાજે પણ બુલંદ સ્વર આ વાત જણાવતાં કહ્યું છે કે “સંયમ, સત્ય, શૌચ, બ્રહ્મચર્ય, અપરિગ્રહ, તપ, ક્ષમા, સરળતા, નમ્રતા અને નિરીહતા (સંતોષ) — આ દશવિધ ધર્મ શ્રી જિનેશ્વરદેવોએ કહ્યો છે, જેનું આરાધન કરનાર આત્મા સંસારસાગરમાં ડૂબતો નથી.”૪ તાત્પર્ય એ છે કે મુક્તિ કોઈ અમુક ક્રિયાકાંડ સાથે સંકળાયેલી નથી પણ, ઉપર્યુક્ત ગુણોના વિકાસ સાથે તેને સંબંધ છે; ‘ધર્મ’ શબ્દથી જ્ઞાનીઓને ઉપર્યુકત ગુણો અભિપ્રેત છે, નહિ કે અમુક પ્રકારનાં કર્મકાંડ.
ધર્મનાં બાહ્ય આકારપ્રકાર, ક્રિયાકાંડ, વેશભૂષા અને તેની પરિભાષા અંગે વિભિન્ન `મત-પંથોમાં વિવાદ રહે છે. પણ સૌ સાથે ભલાઈપૂર્વકનો વ્યવહાર, સત્ય, પ્રેમ, સંયમ, ક્ષમા, નમ્રતા, નિર્દેભતા, નિરીહતા આદિ તો દરેક ધર્મ-પંથને. માન્ય છે. ક્રિયાકાંડના વિભિન્ન માર્ગેથી આવીને પણ સૌ મત-પંથના આત્માર્થી સાધકો આ સદ્ગુણોને પ્રાપ્ત કરવા અને પૂર્ણતાએ પહોંચાડવા મથે છે. એ પ્રયત્નમાં સફળતા મેળવનાર મહાનુભાવો ગમે તે મત-પંથના સભ્ય હોય છતાં,૫ ભાવથી તે શ્રી જિનના જ અનુયાયી છે.
આ પ્રકારનાં ત્રણ ઉદાહરણો અહીં આપણે જોઈએ. એ ઉલ્લેખનીય પ્રસ્તુત ઉદાહરણો ‘ચોથા આરા'ની નહિ પણ આપણી જ સદીની સત્ય ઘટનાઓ છે.
છે કે
“જીભ કચરી નાખનાર દાંતને શું ઉખેડી ફેંકી દેશો ?” અરુણાચલની તળેટીમાં આવેલ શ્રી રમણ મહર્ષિના આશ્રમમાં એક રાત્રે ત્રણ ચોર ચોરી કરવા માટે પેઠા.
૨૬ જુનનો દિવસ હતો અને લગભગ સાડા અગિયારનો સમય. અંધારી રાત હતી. શ્રી મહર્ષિ મોટા હૉલમાં ચબૂતરા ઉપર વિશ્રામ કરી રહ્યા હતા. ચાર ભક્તો બારીઓની નજીક જમીન ઉપર સૂતા હતા. એમણે બહાર કોઈને એ કહેતા સાંભળ્યા : ‘અંદર છ જણ સૂતા છે.'
“ચોરોએ અંદરના લોકોને ડરાવવા માટે બારી તોડવા માંડી. પરંતુ મહર્ષિ અવિચલ ભાવે .બેઠા જ રહ્યા.
“શ્રી મહર્ષિએ ચોરોને કહ્યું કે તેમને લઈ જવા યોગ્ય કોઈ ચીજ આશ્રમમાં નથી, છતાં તેઓ ખુશીથી અંદર આવી શકે છે અને જે ઇચ્છે તે લઈ શકે છે......પરંતુ