________________
૩૮
-
જ્ઞાનસાર
નમે અરિહંતાણું. તારા મેઢામાં રહેલા ઠંડા પાણીને લીધે સાસુના મગજમાં ઠંડક આવશે અને કોઈ શાંત થશે.” પેલી બાઈ ભણેલી ન હતી પણ શ્રદ્ધાળુ હતી. સાસુ બોલવાનું શરૂ કરે એટલે દેડીને મોઢામાં ઠંડું પાણી રાખે અને મનમાં મંત્ર શરૂ કરે. સાસુ બેલી બેલીને થાકી જાય. કહે “તમે તો કેવાં પથરા જેવાં છો ? આટલું બધું કહ્યું તે પણ બેલતાં નથી ! જાઓ, તમારી સાથે માથાફેડ કોણ કરે ?” જેવાં સાસુ ઠંડા થઈને બેસે એટલે પેલી બાઈ મેં ખાલી કરે. પછી પાડેશીને કહે કે તારે મંત્ર બહુ જબરે છે; હવે તે સાસુ બેલીબોલીને ઠંડા થઈ જાય છે.
એને ખબર નહિ કે મેઢામાં પાણી હોય ત્યારે બેલાય જ નહિ. ઝઘડો કરે હોય તે બે જોઈએ, એકલો માણસ ક્રોધ કરે તે ગાંડામાં ખપે. '
કષાયના સમયમાં ઉત્તર નહિ આપ એ જ સારી વાત છે. જેને કષાય. આવે એને ખબર નથી હોતી. એની સાથે આપણે પણ કષાયમાં આવી જઈએ તે આપણી હાલત પણ સામા જેવી જ થાય ને ? એ પળ નીકળી જાય પછી બીજી પળે કષાય કરનારો બીજી સ્થિતિમાં જ હોય છે. એને પશ્ચાત્તાપ થાય. “મેં આટલું કહી નાખ્યું ! આવું કહી નાખ્યું, ન બોલવાનું બોલ્યા !” કાંઈ નહિ. એને એ વખતે ખબર નહતી. ન બેસવાનું બેલ્યા ! પણ એને આટલું સમજાયું એ પણ સમજની શરૂઆત છે. '
જપ કરનારે તપ કરવાનું છે. તપ કરનારને જપ ફળે છે. કયું તપ ? જ્ઞાનદષ્ટિનું તપ. જ્ઞાન દષ્ટિ એ મોટામાં મોટું તપ છે. એના જેવું તપ એકેય નથી. બધી જ પ્રવૃત્તિના
