________________
જ્ઞાનસારે
૩૭
જે મરવાને, કંટાળીને આપઘાત કરવાનો વિચાર કરે છે, ઊંઘની ગોળીઓ લેવાનો વિચાર કરે છે અને આ જ્ઞાનદષ્ટિ મળી નથી. ધર્મનું શ્રવણ કરતાં કરતાં જેની જ્ઞાનદષ્ટિ જાગતી હોય એને દુઃખમાં પણ જીવન જીવવાનું બળ આવે છે.
જેમ જેમ સહન કરતા જાઓ એમ તપવૃદ્ધિ થતી જાય.
કષાય તે જ્ઞાની અને અજ્ઞાની બધાને આવવાના. જ્યાં સુધી સંસારમાં છે ત્યાં સુધી બધા કષાયો માણસના મનમાં બેઠા છે. કોઈ કહેતું હોય કે મને કષાય નથી, તો કાં એ દંભી છે, કાં અજ્ઞાની. દંભી જૂઠાથી સ્વીકારતા નથી, અજ્ઞાની જાણ નથી.
જે કષાયે તમારામાં બેઠા છે, એ જ કષાયે સાધુમાં બેઠા છે. પણ સાધુ શું કરે ? સમજાવી, પટાવીને શાંત કરી બેસાડી દે. જ્ઞાનદષ્ટિ અહીં સહાયક બને છે.
પિત્ત અંદર પડયું હોય ત્યાં સુધી વાંધો નહિ; પણ ઉપર આવી જાય ત્યારે માથું ચઢે, ઉલટી આવે. કષાયે પણ ઉપર આવતા આ મુશીબત ઊભી થાય.
: જ્યારે જ્યારે કષાયે ઉદયમાં આવે ત્યારે એટલું ન વિચારે ? આ કષાય કેમ આવ્યા ? આ જ્ઞાનદષ્ટિ છે. | એક ઘરમાં સાસુ વહુ ક્રોધમાં આવી ન બોલવાનું બેલે, બન્ને લઠી પડે. વહુએ પાડોશીને વાત કરી, પૂછ્યું : “એવો કઈ મંત્ર છે જેથી મારી સાસુનું મગજ શાંત થઈ જાય ?” નમે અરિહંતાણુંને મંત્ર આપ્યું અને કહ્યું : “મંત્ર સારે છે. પણ સાથે પથ્ય પાળવું પડશે. જ્યાં સુધી તારી સાસુનું મગજ ગરમ રહે ત્યાં સુધી મોઢામાં ઠંડા પાણીને કાગળ ભરી રાખવેઃ મોઢામાં પાણી અને મનમાં
