________________
સાનવતામાં પાશવતા
હાથ નાંખી, હસતા હસતા કાનજીભાઈ રામુની પાસે જઈ ઊભા રહ્યા, કુંભાર તેા વાટ જ જોતા હતા. લાગ જોઇ એણે તે દોરડું ગળામાં નાંખી ખેંચવા જ માંડયું. કાનજીને થયું કે આ વળી શી ખલા ?
જેની સામે કાઇ નજર પણ ન ઠેરવી શકે. એવા પ્રભાવશાળી અવલ કારકુનને આમ ગધેડાની જેમ રડે બાંધી ખેંચાતા જોઇ, કચેરીના માણસા તા વિચારમાં જ પડી ગયા. આ વળી શારંગ જામ્યા? લગભગ બધા માણસા, કાનજીભાઈની કુટેવ જાણતા હતા. એટલે બધાને થયું કે બાપા ! કુંભારની કાંઈ જખરી લાંચ ખાઈને કામ નહિ કરી આપ્યુ હોય, એમ લાગે છે. ઠીક છે, શું નાટક ભજવાય છે તે જોયા કરો.
એવામાં એક તમાચા કાનજીના ગાલ પર ખેંચી કાઢતા રામુએ કહ્યું- ખેંચ-તાણુ શેની કરે છે? સીધી રીતે ધેર ચાલ, તારી મા વાટ જુએ છે. રૂપિયા ખસા આપ્યા તે કાંઇ અમસ્તા આપ્યા છે? તારા માટે તા અમે મહેનત કરી કરીને મરી ગયા, હું તને પ્રેમથી લેવા આવ્યો ત્યારે તું ખાચબાથી કરે છે. ગઇ કાલે તા તુ ં ગધેડા હતા. આજે કારકુન થઇ ગયા તેથી શું થયું? આમ કાંઈ ચશ્મા અને અને ઉજળી કફની પહેરીને કરવા માટે થોડા જ અમે રૂપિયા ખર્ચ્યા છે. ચાલ સીધા, નિહ તો ડાં મારીને હરખા કરી દઇશ !
,,
*
એટલામાં તે માણસાનું મોટું ટાળું ભેગું થષ્ટ ગયું. તમાશાને કાંઈ તેડુ થોડુ જ હોય છે? કાઇનું ભલું કરવું હોય ત્યાં માણુસાને • ખેલાવી મેલાવીને ગળું બેસી જાય તેાય એક ભેગા ન થાય અને કાનુ ભૂરું કરવુ હોય તો માણુસાને ધકેલીને કાંઢા તેાય ન જાય—આ રીત માણસાના માનસનું અધઃપતન સૂચવે છે, એમાં કાના બે મત છે. આસપાસના બધા માણુસા ભેગા થઈને બન્નેને છૂટા કર્યો. કુંભારને શાન્ત પાડી, તેફાનનું કારણ પૂછ્યું.
રામુ તા એક નિર્દોષ માણસ અને એમાં વળી જાતને કુંભાર ! એને મન તા છુપાવવા જેવું કાંઈ હતુજ નહિ. આથી એણે અથથી
