________________
ર
કલાની ઉપાસિકા
કહે તે એ પર્ણકૂટીમાં હતું. ધૂનમાં ને ધૂનમાં એ પર્ણકુટી પાસે આવી થંભી !
દ્વાર પર પ્રેમભર્યો એક ટકો મારી, એણે કહ્યું;-“ સંગીત કલાના કલાધર ! મને ર્શન આપશે !”
કોયલ કંઠીને આ રણકો સાંભળી, સાધુ તે થંભી જ ગયો.
વત્સ રહેવા દે...” ભાવિદષ્ટ ગુરુનું વાક્ય યાદ આવતાં જ એના હૃદયમાં વિચારને એક વંટોળિયો આવી ગયે. એ જઈ ગુરુના ચરણોમાં પડે, “ક્ષમા કરે, દેવ ! ક્ષમા કરે.'
શિષ્યના માથા પર વહાલભર્યો હાથ મૂકી, ગુરુ વધાઃ “વત્સ ! કલાને સમજી, કલાને પચાવનાર કરતાં કલાના કલાધર પર માહિત થનાર અનેકગણા છે, તેથી જ આજે કલા વિલાસનું સાધન બન્યું છે. બજારુ ચીજ બનતી જાય છે, અને એનાં પ્રદર્શને ભરાય છે, પણ ખરી રીતે કલાનું મૂલ્ય કલા જ હોય ! તેય જા, તારે વિજય છે, કારણ કે બારણે આવનાર પણ માર્ગ ભૂલેલ સાચા કલાધરને જ આત્મા છે. તારે તે માત્ર માર્ગ ચિધવાને છે. તું એમાં સફળ થઈશ! ”
ગુરુના આશીર્વાદ લઈ એ બહાર આવ્યો. એના હૈયામાં કોઈ ભવ્ય મંથન હતું. આંખે તારાની પેઠે ચમકતી હતી. પૂર્ણ બ્રહ્મચર્યથી સાયેલી એની કાયા ચાંદનીના પ્રકાશમાં વધુ પ્રકાશ પાથરતી હતી. એના અણહોળાયેલા વાંકડિયા વાળ પવનની લહેરખીઓ સાથે ગેલ કરી રહ્યા હતા. એની પ્રશાંત આકૃતિ ભવ્ય મનમાં સર્જાયેલી હતી અને એના એક પર કલા ગંભીર સ્વપ્નમાં પોઢી રહી હતી. અરુણા તે એને જોઈ થંભી જ ગઈ. એના દર્શન થતાં જ એણીના હૈયામાં સાત્વિકતાએ જન્મ લીધો અને એના ભાવનાદર્શનના તાપમાં રહી સહી ઝીણી-પાતળી કામનાઓ ઓગળી ગઈ. એ વિચારવા લાગી આ અવધૂત પાસે આવી અપૂર્વ કલા ! દુનિયાને અજાણુ પાસે આવી સિદ્ધિ! કલા! એ ક્લા! તને પણ આવા વિરાગીઓની માહિની
લાગી ?”
