Page Text
________________
ગાથા-૬
૧૨
યતિલક્ષણ સમુચ્ચય પ્રકરણ
| (sો. ૨ ગા. ૧૩-૧૪નો મુનિશ્રી યશોવિજયજીએ કરેલો ટીકા સહિત ગુજરાતી અનુવાદ નીચે મુજબ છે-).
ગાથાર્થ [જિનવચન સર્વપ્રધાન છે,] કારણ કે લોકમાં અંતરાત્માનું પ્રવર્તક અને નિવર્તક વચન જ છે. તથા ધર્મ વચનમાં રહેલો છે. પ્રસ્તુતમાં મૌનીન્દ્ર = સર્વોક્ત વચન [૪] પ્રકૃષ્ટ વચન છે. [૨/૧૩]
આગમનું વચન જ પ્રવર્તક-નિવર્તિક - ' ટીકર્થ- ભવ્યલોકમાં સ્વાધ્યાય વગેરે કર્તવ્ય યોગોમાં મનનું પ્રવર્તક તથા હિંસાદિ નિષેધ્ય વ્યાપારથી મનનું નિવર્તક છે આગમનું વચન. પ્રવૃત્તિ અને નિવૃત્તિના ફળને ઉત્પન્ન કરવામાં ધર્મ વ્યાપાર=દ્વાર બને છે.
ઝચ ત્તિ તન નનર્જી તાર' આ વચનાનુસાર વિહિત પ્રવૃત્તિ વગેરે , દ્વારા ધર્મ ઉત્પન્ન થાય છે. તેમજ તે વચનજન્ય પ્રવૃત્તિ-નિવૃત્તિના ફળને પણ ઉત્પન્ન કરે છે. તે ધર્મ પ્રસ્તુતમાં પુણ્ય વગેરે સ્વરૂપ લેવાનો છે. તેનું જ્ઞાપક વચન હોવાથી વચનમાં તેની જ્ઞાપકતા રહેશે. માટે ધર્મ સ્વજ્ઞાપકતા સંબંધથી વચનમાં રહેલો છે એમ જણાવેલ છે. પ્રસ્તુતમાં મુનીન્દ્ર=સર્વશે કહેલ હોવાથી અબાધિત પ્રામાણ્યવાળું વચન, અનુષ્ઠાનને અવલંબિત ન હોવાથી અનુષ્ઠાન કરતાં પરમ=પ્રધાન છે. તેથી, જિનેન્દ્રવચન જ પ્રધાન છે' એવું કહેવાય છે. મતલબ કે જિનવચનની અપેક્ષાએ અનુષ્ઠાન ગૌણ કરાય છે, કારણ કે અનુષ્ઠાન જિનવચનનું ઉપજીવક = અવલંબન કરનારી છે. [૨/૧૩] :
' વિશેષાર્થ આગમ વચન વડે મનની જે પ્રવૃત્તિ કે નિવૃત્તિ થાય છે તેનાથી જ વાસ્તવમાં ધર્મ ઉત્પન્ન થાય છે. વિહિત પ્રવૃત્તિ કે નિવૃત્તિના ફળને ઉત્પન્ન કરવામાં માધ્યમ બને છે પૌગલિક ભાવાત્મક પુણ્યાદિસ્વરૂપ અતીન્દ્રિય ધર્મ. વચન તો માત્ર તેનું જ્ઞાપક = વ્યંજક = સૂચક છે. માટે ધર્મની અપેક્ષાએ વચનમાં જ્ઞાપકતા નામનો ધર્મ ઉત્પન્ન થાય છે. જેને જ્યાં રહેવું હોય તેને પોતાની અપેક્ષાએ ત્યાં (આધારમાં) રહેલો ધર્મ પોતાને ત્યાં (આધારમાં) રહેવા માટે સંબંધનું કામ કરે છે. (જુઓ દિવ્યદર્શન ટ્રસ્ટ પ્રકાશિત ન્યાય ભૂમિકા) તેથી દર્શિત ધર્મની અપેક્ષાએ વચનમાં રહેલી
| SR No. | 005894 |
| Book Title | Yatilakshan Samucchay Prakaran |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajshekharsuri |
| Publisher | Arihant Aradhak Trust |
| Publication Year | 1999 |
| Total Pages | 306 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |